<center>[h=2]Thú chơi chim Sơn Ca Quảng Yên ở Yên Hưng[/h]</center>
(trích dẫn bài viết của 360Plus_sonledong) :: Thay mặt anh em trên diễn đàn, xin chân thành cảm ơn tác giả đã chia sẻ một bài viết rất hay.
Thú thưởng ngoạn chim Sơn Ca Quảng Yên
Thú chơi sinh vật cảnh ở Yên Hưng là một truyền thống văn hoá lâu đời. Xưa kia, trong khuôn viên mỗi gia đình, trước ngôi nhà gỗ ba gian hai trái, thường là một sân gạch, giữa sân có hòn non bộ thả trong bể nước với vài cây súng và mấy con cá cảnh. Phía ngoài sân là tường hoa bó hè bao quanh một khu vườn nhỏ. Trên tường hoa đặt vài chậu Hoa Địa Lan lấy từ vùng rừng núi Yên Tử, vài cây bon sai. Trong vườn thường có vài cây Cau hứng nước mưa vào chum sành để pha trà uống, vài cây thế, cây ăn quả. Trên các cành cây trong vườn treo vài lồng chim Gáy; chim Hoạ Mi; chim Sơn Ca, dân địa phương thường gọi là chim Chiền Chiện. Khuôn viên mỗi nhà gần gũi với thiên nhiên, tao nhã, không khí trong lành.
Trong các thú chơi sinh vật cảnh của người dân Yên Hưng, thì nổi tiếng trong vùng vẫn là thú chơi chim Sơn Ca vùng Quảng Yên.
Chim Sơn Ca Quảng Yên được dân chơi chim cảnh cả nước mệnh danh là đệ nhất Sơn Ca ở vẻ đẹp, tính cách và tiếng hót. Sơn Ca Quảng Yên có nhiều ở Bãi Cháy, Hoành Bồ, Yên Tử, Yên Hưng, nhưng hay nhất vẫn là chim Sơn Ca ở vùng Yên Hưng ( Quảng Yên) nhất là Sơn Ca sống ở các núi Mắt Rồng, núi Nấm Chiêng, Núi Na thuộc địa phận Yên Hưng. So với chim Sơn Ca vùng Sông Hồng, xứ Huế, Quảng Nam, Hải Phòng, Móng Cái...Sơn Ca Quảng Yên đầu to, cổ vại, cánh dài, đuôi hình đuôi cá hoặc đuôi chuồn chỉ, lông màu vàng nâu sáng có hoa đen rõ nét. Giọng hót có nhiều hồi lèo, hồi kép và dài, tiếng hót mềm, âm hưởng lớn, nghe một con hót có cảm giác như cả một đàn chim đang hót.
Chim Sơn Ca thường sống từng đôi cát cứ một quả đồi hoặc một sườn núi, có chim Sơn Ca lạ đến, lập tức chim đực chiến đấu để bảo vệ lãnh thổ, nếu thua thì cặp chim đó phải tìm nơi khác trú ngụ. Mùa đẻ trứng của chim Sơn Ca từ đầu tháng ba đến tháng năm âm lịch hàng năm. Chúng thường làm tổ ở trong các bụi cỏ thưa phía sườn khuất gió Bấc để tránh đợt rét Nàng Bân, con cái đẻ từ 2 đến 5 trứng. Chim đực và chim cái thay nhau ấp trứng, một con ấp một con đi kiếm mồi, thường thì trứng được ấp khoảng 13 ngày thì nở thành chim non. Quả trứng đầu tiên chỉ nở trước quả đẻ cuối cùng một ngày. Trứng chim Sơn Ca rất kỳ lạ là chịu được nước mưa, chịu được cả ánh nắng gay gắt của ban trưa chiếu vào trứng vẫn không bị ung. Một con chim Sơn Ca có thể đẻ lần thứ hai trong mùa đẻ trứng nếu ổ trứng lần đầu bị mất hay bị con người sờ vào chúng cũng bỏ và tim chỗ khác đẻ tiếp lần hai. Khi trứng nở cả bố mẹ đều kiếm mồi nuôi con. Kinh nghiệm của dân chơi chim Sơn Ca thì chim đầu vụ ( chim nở vào đầu tháng ba âm lịch) thường là chim to, khoẻ, có tính cách và hay hót. Ở nơi chim Sơn Ca làm tổ, chúng đánh dấu khu vực bằng một mùi đặc biệt, con người không nhận ra, nhưng các động vật ăn thịt khác như Rắn, Chuột, chó, Mèo, Gà... thường lảng tránh, thậm chí cả Trâu, Bò đi ăn cỏ qua cũng vòng tránh ổ chim Sơn Ca. Nhưng nguy hiểm nhất với chim non lại là mưa lụt, nếu ổ chim non trũng ngập nước, gặp mưa lâu ngày tỷ lệ sống của chim rất thấp. Sơn Ca hoang dã là loài vừa bay vừa hót. Từ dưới đất chim đực như một mũi tên bay vút lên trời xanh, rồi từ không trung bao la, chim vừa bay vừa hót. Khi bay lên, lúc bay tại chỗ, lúc từ từ xuống thấp, ở mỗi vị trí chúng hót các làn điệu hót khác nhau, tiếng hót lúc nghe róc rách như suối chảy, lúc khoan nhặt, lúc thôi thúc, âm vực cao làm vang động một góc trời. Từ ngàn xưa chim Sơn Ca vẫn được mệnh danh là nghệ sỹ của trời xanh.
Cách chơi chim Sơn Ca của dân chơi sinh vật cảnh ở Yên Hưng rất cầu kỳ và kiên trì trong nhiều năm. Người chơi thường có một, hai con chim Sơn Ca già đồng, tức chim sống lâu năm ngoài đồng bắt về thuần dưỡng làm chim dẫn ( thầy dạy cho chim non), sau đó bắt chim non mới nở về nuôi từ nhỏ, chọn lấy con chim đực giữ lại, thả các con chim cái bay đi. Chim non mới nở chỉ sau một tuần đã líc rích hót, sau đó chúng học tiếng chim già, khoảng năm tháng sau chim bắt đầu hót sổ tiếng, người chơi chọn những con chim có tính cách từ bé: Về hình dáng chọn con đầu to, cổ vại, cánh dài, đuôi chuồn chỉ, lông màu sáng, hoa lông rõ ràng, đó là những con siêng hót. Chọn con hay lên bồng, bay đẹp, dạn người. Thường hàng trăm con mới chọn được vài con có các tính cách trên; rồi lại chọn từ hàng trăm con có các tính cách trên để chọn được 1 đến 2 con thuần dưỡng từ 6 đến 7 năm mới có thể vừa bay vừa hót trong lồng, hoặc có thể cho vào lồng nhỏ xách đi chơi, đến bạn tâm giao treo lên cành cây tậm chí đặt trên bàn uống nước, ngồi thưởng ngoạn chim hót.
Nuôi chim Sơn Ca khá đơn giản, dễ nuôi. Lồng chim có cát cho chim tắm ( Sơn Ca là loài chim tắm khô, tắm cát), có bồng cho chim đậu ( bồng được tiện bẵng gỗ hoặc bằng sừng), nếu là chim bay thì nuôi bằng lồng dài từ 1,5m đến 3m để chúng vừa bay vừa hót ( thăng ca), nếu chim hay đứng trên bồng vừa rũ cánh vừa hót ( vũ ca) thì nuôi ở lồng cao chừng 0,9m đến 1,2m, nếu chim thường vừa chạy quanh lồng vừa hót ( quần ca) thì nuôi ở các lồng thấp hơn. Thức ăn cho chim chủ yếu bằng hạt kê, cám cò có trộn thêm chút lòng đỏ trứng gà rồi sấy khô, một hai ngày cho ăn thêm thức ăn tươi như cào cào, châu chấu hoặc sâu tươi. Điều quan trọng là phải ổn định thức ăn, nếu thay đổi chế độ ăn chim sẽ thay lông và ngừng hót, chim béo quá cũng ít hót, thức ăn lâu ngày trong cóng bị mốc, chim ăn phải cũng ngừng hót. Cát tắm cho chim phải là cát thật nhỏ mịn. Cóng nước và cóng thức ăn phải thật dễ quan sát khi thiếu nước hoặc thiếu thức ăn, đặc biệt là thiếu nước sẽ bị chết. Thường xuyên thay cát trong lồng. Hàng tuần ngâm chân chim trong nước muối vừa đủ độ để chống hà chân. Một điều quan trọng nữa là người chơi chim Sơn Ca phải yêu thích đam mê và có thời gian chăm sóc chim.
Xưa, chơi chim Sơn Ca là thú chơi tiêu khiển trong vùng, người chơi trao đổi chim, cây, hoa cho nhau; nay thú chơi chim Sơn Ca phát triển rộng trong cả nước, nhu cầu mua bán trao đổi rộng hơn, nên giá một con chim Sơn Ca cũng vô cùng. Giá trị một con chim phụ thuộc vào các yếu tố: chim ở vùng nào, hình dáng của chim ra sao, giọng hót của chim thế nào, tính cách con chim mau hót, thăng ca hay vũ ca hay quần ca. Nhìn chung, năm 2008 giá một con chim non Quảng Yên mới nở chưa biết đực cái khoảng 500.000đ đến 600.000đ. Nếu chim trưởng thành hót giọng bình thường, không có tính cách gì đặc biệt giá chừng 1.000.000đ đến 1.500.000đ. Đa số chim ở vùng Quảng Yên siêng hót trưởng thành giá khoảng từ 1.500.000đ đến 3.000.000đ, nếu con có tính cách giọng hay giá từ 4.000.000đ đến 5.000.000đ. Những con chim giọng hót hay, vừa bay vừa hót, hoặc cho vào lồng nhỏ xách đi chơi mà siêng hót thì giá vô cùng, tuỳ thuộc vào người mua đã gặp duyên chưa và người chơi có bán hay không.
Hội sinh vật cảnh Yên Hưng hiện nay có trên 80 hội viên. Đa số trong nhà các hội viên đều có từ hai đến năm lồng chim Sơn Ca, có hội viên trong vườn có tới hàng trăm lồng chim Sơn Ca. Nhiều dân chơi chim Sơn Ca từ Hạ Long, Uông Bí, Hà Nội, Hải Phòng, Việt Trì thường tìm về Yên Hưng kết bạn tâm giao với các hội viên sinh vật cảnh Yên Hưng cùng thú chơi chim Sơn Ca vùng Quảng Yên văn vật.
(trích dẫn bài viết của 360Plus_sonledong) :: Thay mặt anh em trên diễn đàn, xin chân thành cảm ơn tác giả đã chia sẻ một bài viết rất hay.
Thú thưởng ngoạn chim Sơn Ca Quảng Yên
Thú chơi sinh vật cảnh ở Yên Hưng là một truyền thống văn hoá lâu đời. Xưa kia, trong khuôn viên mỗi gia đình, trước ngôi nhà gỗ ba gian hai trái, thường là một sân gạch, giữa sân có hòn non bộ thả trong bể nước với vài cây súng và mấy con cá cảnh. Phía ngoài sân là tường hoa bó hè bao quanh một khu vườn nhỏ. Trên tường hoa đặt vài chậu Hoa Địa Lan lấy từ vùng rừng núi Yên Tử, vài cây bon sai. Trong vườn thường có vài cây Cau hứng nước mưa vào chum sành để pha trà uống, vài cây thế, cây ăn quả. Trên các cành cây trong vườn treo vài lồng chim Gáy; chim Hoạ Mi; chim Sơn Ca, dân địa phương thường gọi là chim Chiền Chiện. Khuôn viên mỗi nhà gần gũi với thiên nhiên, tao nhã, không khí trong lành.
Trong các thú chơi sinh vật cảnh của người dân Yên Hưng, thì nổi tiếng trong vùng vẫn là thú chơi chim Sơn Ca vùng Quảng Yên.
Chim Sơn Ca Quảng Yên được dân chơi chim cảnh cả nước mệnh danh là đệ nhất Sơn Ca ở vẻ đẹp, tính cách và tiếng hót. Sơn Ca Quảng Yên có nhiều ở Bãi Cháy, Hoành Bồ, Yên Tử, Yên Hưng, nhưng hay nhất vẫn là chim Sơn Ca ở vùng Yên Hưng ( Quảng Yên) nhất là Sơn Ca sống ở các núi Mắt Rồng, núi Nấm Chiêng, Núi Na thuộc địa phận Yên Hưng. So với chim Sơn Ca vùng Sông Hồng, xứ Huế, Quảng Nam, Hải Phòng, Móng Cái...Sơn Ca Quảng Yên đầu to, cổ vại, cánh dài, đuôi hình đuôi cá hoặc đuôi chuồn chỉ, lông màu vàng nâu sáng có hoa đen rõ nét. Giọng hót có nhiều hồi lèo, hồi kép và dài, tiếng hót mềm, âm hưởng lớn, nghe một con hót có cảm giác như cả một đàn chim đang hót.
Chim Sơn Ca thường sống từng đôi cát cứ một quả đồi hoặc một sườn núi, có chim Sơn Ca lạ đến, lập tức chim đực chiến đấu để bảo vệ lãnh thổ, nếu thua thì cặp chim đó phải tìm nơi khác trú ngụ. Mùa đẻ trứng của chim Sơn Ca từ đầu tháng ba đến tháng năm âm lịch hàng năm. Chúng thường làm tổ ở trong các bụi cỏ thưa phía sườn khuất gió Bấc để tránh đợt rét Nàng Bân, con cái đẻ từ 2 đến 5 trứng. Chim đực và chim cái thay nhau ấp trứng, một con ấp một con đi kiếm mồi, thường thì trứng được ấp khoảng 13 ngày thì nở thành chim non. Quả trứng đầu tiên chỉ nở trước quả đẻ cuối cùng một ngày. Trứng chim Sơn Ca rất kỳ lạ là chịu được nước mưa, chịu được cả ánh nắng gay gắt của ban trưa chiếu vào trứng vẫn không bị ung. Một con chim Sơn Ca có thể đẻ lần thứ hai trong mùa đẻ trứng nếu ổ trứng lần đầu bị mất hay bị con người sờ vào chúng cũng bỏ và tim chỗ khác đẻ tiếp lần hai. Khi trứng nở cả bố mẹ đều kiếm mồi nuôi con. Kinh nghiệm của dân chơi chim Sơn Ca thì chim đầu vụ ( chim nở vào đầu tháng ba âm lịch) thường là chim to, khoẻ, có tính cách và hay hót. Ở nơi chim Sơn Ca làm tổ, chúng đánh dấu khu vực bằng một mùi đặc biệt, con người không nhận ra, nhưng các động vật ăn thịt khác như Rắn, Chuột, chó, Mèo, Gà... thường lảng tránh, thậm chí cả Trâu, Bò đi ăn cỏ qua cũng vòng tránh ổ chim Sơn Ca. Nhưng nguy hiểm nhất với chim non lại là mưa lụt, nếu ổ chim non trũng ngập nước, gặp mưa lâu ngày tỷ lệ sống của chim rất thấp. Sơn Ca hoang dã là loài vừa bay vừa hót. Từ dưới đất chim đực như một mũi tên bay vút lên trời xanh, rồi từ không trung bao la, chim vừa bay vừa hót. Khi bay lên, lúc bay tại chỗ, lúc từ từ xuống thấp, ở mỗi vị trí chúng hót các làn điệu hót khác nhau, tiếng hót lúc nghe róc rách như suối chảy, lúc khoan nhặt, lúc thôi thúc, âm vực cao làm vang động một góc trời. Từ ngàn xưa chim Sơn Ca vẫn được mệnh danh là nghệ sỹ của trời xanh.
Cách chơi chim Sơn Ca của dân chơi sinh vật cảnh ở Yên Hưng rất cầu kỳ và kiên trì trong nhiều năm. Người chơi thường có một, hai con chim Sơn Ca già đồng, tức chim sống lâu năm ngoài đồng bắt về thuần dưỡng làm chim dẫn ( thầy dạy cho chim non), sau đó bắt chim non mới nở về nuôi từ nhỏ, chọn lấy con chim đực giữ lại, thả các con chim cái bay đi. Chim non mới nở chỉ sau một tuần đã líc rích hót, sau đó chúng học tiếng chim già, khoảng năm tháng sau chim bắt đầu hót sổ tiếng, người chơi chọn những con chim có tính cách từ bé: Về hình dáng chọn con đầu to, cổ vại, cánh dài, đuôi chuồn chỉ, lông màu sáng, hoa lông rõ ràng, đó là những con siêng hót. Chọn con hay lên bồng, bay đẹp, dạn người. Thường hàng trăm con mới chọn được vài con có các tính cách trên; rồi lại chọn từ hàng trăm con có các tính cách trên để chọn được 1 đến 2 con thuần dưỡng từ 6 đến 7 năm mới có thể vừa bay vừa hót trong lồng, hoặc có thể cho vào lồng nhỏ xách đi chơi, đến bạn tâm giao treo lên cành cây tậm chí đặt trên bàn uống nước, ngồi thưởng ngoạn chim hót.
Nuôi chim Sơn Ca khá đơn giản, dễ nuôi. Lồng chim có cát cho chim tắm ( Sơn Ca là loài chim tắm khô, tắm cát), có bồng cho chim đậu ( bồng được tiện bẵng gỗ hoặc bằng sừng), nếu là chim bay thì nuôi bằng lồng dài từ 1,5m đến 3m để chúng vừa bay vừa hót ( thăng ca), nếu chim hay đứng trên bồng vừa rũ cánh vừa hót ( vũ ca) thì nuôi ở lồng cao chừng 0,9m đến 1,2m, nếu chim thường vừa chạy quanh lồng vừa hót ( quần ca) thì nuôi ở các lồng thấp hơn. Thức ăn cho chim chủ yếu bằng hạt kê, cám cò có trộn thêm chút lòng đỏ trứng gà rồi sấy khô, một hai ngày cho ăn thêm thức ăn tươi như cào cào, châu chấu hoặc sâu tươi. Điều quan trọng là phải ổn định thức ăn, nếu thay đổi chế độ ăn chim sẽ thay lông và ngừng hót, chim béo quá cũng ít hót, thức ăn lâu ngày trong cóng bị mốc, chim ăn phải cũng ngừng hót. Cát tắm cho chim phải là cát thật nhỏ mịn. Cóng nước và cóng thức ăn phải thật dễ quan sát khi thiếu nước hoặc thiếu thức ăn, đặc biệt là thiếu nước sẽ bị chết. Thường xuyên thay cát trong lồng. Hàng tuần ngâm chân chim trong nước muối vừa đủ độ để chống hà chân. Một điều quan trọng nữa là người chơi chim Sơn Ca phải yêu thích đam mê và có thời gian chăm sóc chim.
Xưa, chơi chim Sơn Ca là thú chơi tiêu khiển trong vùng, người chơi trao đổi chim, cây, hoa cho nhau; nay thú chơi chim Sơn Ca phát triển rộng trong cả nước, nhu cầu mua bán trao đổi rộng hơn, nên giá một con chim Sơn Ca cũng vô cùng. Giá trị một con chim phụ thuộc vào các yếu tố: chim ở vùng nào, hình dáng của chim ra sao, giọng hót của chim thế nào, tính cách con chim mau hót, thăng ca hay vũ ca hay quần ca. Nhìn chung, năm 2008 giá một con chim non Quảng Yên mới nở chưa biết đực cái khoảng 500.000đ đến 600.000đ. Nếu chim trưởng thành hót giọng bình thường, không có tính cách gì đặc biệt giá chừng 1.000.000đ đến 1.500.000đ. Đa số chim ở vùng Quảng Yên siêng hót trưởng thành giá khoảng từ 1.500.000đ đến 3.000.000đ, nếu con có tính cách giọng hay giá từ 4.000.000đ đến 5.000.000đ. Những con chim giọng hót hay, vừa bay vừa hót, hoặc cho vào lồng nhỏ xách đi chơi mà siêng hót thì giá vô cùng, tuỳ thuộc vào người mua đã gặp duyên chưa và người chơi có bán hay không.
Hội sinh vật cảnh Yên Hưng hiện nay có trên 80 hội viên. Đa số trong nhà các hội viên đều có từ hai đến năm lồng chim Sơn Ca, có hội viên trong vườn có tới hàng trăm lồng chim Sơn Ca. Nhiều dân chơi chim Sơn Ca từ Hạ Long, Uông Bí, Hà Nội, Hải Phòng, Việt Trì thường tìm về Yên Hưng kết bạn tâm giao với các hội viên sinh vật cảnh Yên Hưng cùng thú chơi chim Sơn Ca vùng Quảng Yên văn vật.
