Mình có đọc bên ABV và thấy có 1 bài viết khá hay về việc nuôi cá đĩa trong hồ thuỷ sinh, chắc chắn ở diễn đàn SVC cũng có các anh chị đã làm được điều này và 1 số anh chị cũng muốn nuôi mà chưa thành công, mình thì chưa làm vì mới đang tập chơi cá đĩa thui,hii
Tại sao Cá đĩa lại có vẻ đẹp kì diệu như vậy? Có lẽ bởi vì chúng là loài cá có tiếng khó nuôi và chỉ thích hợp với những người nuôi cá kinh nghiệm nhất hay vì dáng vẻ vương giả của chúng. Xét cho cùng, chúng thường được mô tả như “ Vua các loài cá cảnh”. Bất cứ ai đã từng chiêm ngưỡng một cặp cá dĩa tuyệt đẹp sinh sản đều phải công nhận đấy là một kì quan không thể bỏ lỡ. Nếu bạn từng xem một số sách về Cá đĩa, bạn sẽ nhận thấy rằng ít loài cá nào tạo ấn tượng mạnh như cá dĩa, và một bầy cá dĩa tung tăng trong bể kính tạo nên một cảnh tượng đẹp như thần thoại.
Là những người đam mê thủy sinh, chúng tôi bị thu hút một cách tự nhiên bởi những hồ cá đẹp mắt. Một hồ cá lớn, trưng bày thủy sinh tinh tế có thể giữ chân chúng ta hàng giờ liền. Nhiều nhà thủy sinh đã tự hỏi làm cách nào kết hợp cá dĩa và cây thủy sinh. Liệu sự kết hợp đấy có tạo nên sự kì diệu như bơ đậu phộng và sô cô la? Ông Takashi Amano, tác giả quyển “thế giới thủy sinh tự nhiên”, chắc hẳn đã nghĩ vậy – vài trong số những bức ảnh ấn tượng nhất trong những quyển sách của ông là những bể cá dĩa có trồng cậy. Những người quan tâm cuộc thi Aquatic Gardeners Association Aquascaping gần đây cho biết rất hiếm có những bài thi thêm cá dĩa vào bể cây thủy sinh.
Nhưng nuôi cá dĩa trong bể thủy sinh có đơn giản như bỏ một thanh Hershey vào một lọ bơ đậu phộng Skippy không? Nếu bạn nói “ Không hẳn”, thì bạn đúng đấy. Nhưng nó không khó như bạn tưởng đâu. Chúng tôi đã bảo dưỡng những hồ cá dĩa có trồng cây một cách thành công trong vòng 15 năm nay. Bài viết này dựa vào kinh nghiệm của chúng tôi, hi vọng sẽ trang bị kiến thức và sự tự tin cần thiết để bạn có thể sáng tạo một hồ thủy sinh phù hợp với cá dĩa ngoạn mục cho riêng mình.
Lợi và hại
Có nhiều ưu điểm khi nuôi cá dĩa cùng cây thủy sinh. Điều hiển nhiên là vẻ đẹp tuyệt đối của sự kết hợp này. Cá dĩa có khuynh hướng di chuyển nhẹ nhàng duyên dáng và trông thật hoàn hảo giữa những khóm rong đu đưa theo dòng nước. Màu sắc của chúng, đặc biệt là lam kim biền thể ( nguyên văn metallic turquoise variants), cực kì hợp với màu xanh và đỏ tự nhiên của cây. Và đặc biệt quan trọng với chúng tôi, những nhà thủy sinh thâm niên, cá dĩa lớn và dễ thấy từ ghế sofa hơn những con tetra ( không biết con gì) trong bể trưng bày !
Thêm một lưu ý quan trọng, cây thủy sinh được biết như bộ lọc hóa học, loại bỏ chất độc trong nước. Điều này rất quan trọng cho bể cá dĩa(CÁ ĐĨA). Cá dĩa rất nhạy cảm với chất lượng nước và chúng đòi hỏi người nuôi cá duy trì nước ở chất lượng cao. Một loạt cây khỏe mạnh sẽ tạo ra một môi trường hoàn toàn trong sạch, ngăn chặn những bệnh tật thông thường như “hole-in-the-head” (không biết bệnh gì).
CÂY THUỷ SINH cũng cho CÁ ĐĨA chỗ trú tự nhiên. CÁ ĐĨA có khuynh hướng nhút nhát và khó chịu với những tác động bên ngoài hồ. CÂY THUỷ SINH được ưa thích để trang trí bể CÁ ĐĨA hơn vì CÁ ĐĨA dễ dàng bị thương vì những mảng gỗ hay đá sắc nhọn. Trang bị một môi trường thoải mái cũng làm CÁ ĐĨA của bạn khỏe hơn.
Cây lá rộng tạo chỗ đẻ tuyệt vời cho CÁ ĐĨA cặp. Trong khi hầu hết các nhà gây giống CÁ ĐĨA chọn giá thể hình nón hay đá phiến, CÁ ĐĨA của chúng tôi thường đẻ trên lá Anubis hay Echinodorus. Lá CÂY THUỷ SINH tạo chỗ đẻ tốt cho bể chung trong lúc những lá CÂY THUỷ SINH khác bảo vệ chỗ đẻ khỏi những hàng xóm tọc mạch hay những người nuôi cá ồn ào.
Có vài điều hại bạn nên xem xét khi bạn quyết tâm nuôi CÁ ĐĨA. Chúng là cá nhiệt đới nuôi trong nước có nhiệt độ hơn 26,67C. Cụ thể chúng tôi nuôi chúng ở 27,78C. Nhiệt độ cao sẽ giới hạn sự phát triển bình thường một số CÂY THUỷ SINH ở một chừng mực nào đó. Chúng tôi sẽ bàn chi tiết vấn đề này sau.
Tất cả sách về cá dĩa khuyên rằng nuôi CÁ ĐĨA thật tốt để đat kích cỡ tối đa là điều kiện tốt nhất để gây giống. Nhiều nhà gây giống cho cá ăn 4,5 lần mỗi ngày với thức ăn giàu protein như nỗn hợp tim bò. CÁ ĐĨA mất một khoảng thời gian để ăn, sau đó thức ăn thừa được hút ra để bảo đảm chất lượng nước. Thay nước từng phần được thực hiện thường xuyên để giữ lượng nitrates thấp. Bất cứ ai trồng CÂY THUỷ SINH thấy rằng việc dọn dẹp thức ăn thừa và thay nước nhiều rất khó khăn.
Với hồ CÁ ĐĨA+CÂY THUỷ SINH, một sự sắp xếp phải phù hợp. Chúng tôi cho ăn thức ăn chất lượng mỗi ngày một lần, và thay nhiều nước cách tuần một lần. Điều này giữ nitrate khá thấp( ít hợn mg/l) nhưng không cho phép cá lớn hết mức có thể. Cá của chúng tôi có đường kính lớn từ 7-8 inches( 17,78-20,32 cm) thay vì 10-12 inches (25,4-30,48 cm)( chúa ơi, đây là cá mâm chứ cá dĩa gì) như chúng tôi thấy trong những hồ gây giống CÁ ĐĨA. Kích thước nhỏ hơn có vẻ cùng tỉ lệ với những hồ 100 gallon (380l) chúng tôi xài, thế nên chúng tôi không coi đó là vấn đề. Cũng vậy, ngay cả khi chúng tôi không định gây giống chúng, chúng sinh sản thường xuyên nên có vẻ sự giảm khẩu phần ăn không kìm hãm sự phát dục của chúng.
Sau chót, một hồ CÁ ĐĨA+CÂY THUỷ SINH nên được xếp đặt với những cây không đòi hỏi cắt tỉa thường xuyên. Vài loại CÁ ĐĨA rất nhút nhát và dễ hoảng sợ, nên bạn càng “đào bới” hồ ít, chúng trông càng đẹp. Ngay cả con cá dĩa bình thảng nhất đôi khi cũng “bốc đồng” và quẫy nước quanh hồ, có thể bị thương do gỗ trôi hay vậy dụng trong hồ.
Các thử nghiệm khác nhau
Trong nhiều năm, các nhà tạo cảnh thủy sinh đã tạo ra nhiều “thử nghiệm tốt nhất”. Vài thử nghiệm đó cần được chỉnh sửa để có một bể CÁ ĐĨA+CÂY THUỷ SINH thành công.
Thử nghiệm phổ biến nhất là sử dụng cường độ sáng cao hơn để tăng sự sinh trưởng CÂY THUỷ SINH và cung cấp môi trường tốt cho CÂY THUỷ SINH ưa sáng. Ban đầu, luật ước chừng phổ biến là 2-3W/gallon(3,8l). Nhiều người nuôi thủy sinh (NNTS) nhầm lẫn “nhiều hơn là tốt hơn” và khoác lác về sử dụng VHO hay bóng halogen cung cấp 4-5W/gallon. Nói chung, cây không cần nhiều sáng đến vậy, và lượng sáng như thế “rất tốt” để dọa CÁ ĐĨA trốn suốt ngày.
Chúng tôi rất thành công với 1,5-2W/gallon trong bể trồng CÂY THUỷ SINH. Những bóng bạn xài sẽ ảnh hưởng lớn đến lượng sáng có được với lượng điện năng tiêu thụ riêng. Chúng tôi xài bóng tri - phốt pho hiệu suất cao và đạt được độ sáng 15000 Lux ở mặt nước. Cường độ sáng này tạo sự sinh trưởng tuyệt vời cho CÂY THUỷ SINH và có vẻ không làm phiền CÁ ĐĨA.
Loai sáng cũng quan trọng. Bể CÁ ĐĨA đầu tiên chúng tôi xài 2 bóng halogen treo. Các bóng này tạo nguồn sáng dễ thấy là gây ra các bóng đen lăn tăn từ những gợn song trên mặt nước. Các CÁ ĐĨA trong hồ này có vẻ nhát hơn CÁ ĐĨA trong hồ có đèn huỳnh quang. Chúng tôi không biết là do bóng gợn, cường độ sáng cao, hay chỉ là tình cờ. Độ sáng trung bình ở bề mặt cũng vào khoảng 15000 lux.
Một thử nghiệm khác là tạo được tầng đất “có tuổi”. Chất mùn và chất vụn tích tụ trong bể cây và NNTS giữ chúng như vậy, phân hủy, và tái tạo chất dinh dưỡng cho cây. Điều này nói chung tạo ra lượng nitrate cao trong nước. Do đó nó không được khuyến khích trong bể CÁ ĐĨA vì CÁ ĐĨA thích môi trường sạch sẽ và chất lượng nước cao hơn các loại cá khác. Nên hút chất bẩn nhẹ nhàng khi thay nước để giữ lượng chất bẩn thấp nhất.
Ai cũng biết sự lưu thông nước tốt ích lợi cho CÂY THUỷ SINH. Nói đơn giản, cây không đuổi theo thức ăn như cá và phải phụ thuộc vào dòng chảy mang thức ăn đến cho lá và cuốn đi chất bẩn. dòng chảy tốt cũng cải thiện sinh trưởng bằng cách giảm lớp đường biên chung giữa lá/ nước cho phép CO2 được hấp thu nhanh hơn. Mặc dầu việc giả lập dòng chảy một con sông trong bể đóng kín khá khó khăn, vài NNTS cố làm điều này bằng cách sử dụng đa đầu lọc và đầu đẩy.
Dòng chảy nhanh trong hồ CÁ ĐĨA không được khuyến khích. CÁ ĐĨA di chuyển chậm chạp, và có vây lớn xung quanh tấm than tròn trĩnh. Nếu đụng phải dòng chảy mạnh, chúng phải hao tốn nhiều năng lượng để duy trì vị trí. Chúng cũng ăn chậm và gặp rắc rối trong việc lấy thức ăn bay vèo vèo qua mặt theo dòng chảy.
Nhưng cũng không phải là hồ CÁ ĐĨA+CÂY THUỷ SINH phải bị ứ đọng. Vài lưu chuyển rất cần thiết để giữ nước giàu oxy và máy lọc làm việc. Vài dòng chảy mạnh cũng tốt nếu CÁ ĐĨA có những nơi yên tĩnh gần đó để lãng vãng. Thật ra, cây lá to như Echinodorus đáp ứng cho cả “dòng chảy nhanh” và “chỗ trốn đầy thu hút”
Một trong những mục tiêu của NNTS là có cây dày đặc. Họ không thỏa mãn đến khi mỗi mili vuông của hồ TS đều kín đặc. Một khoảng sỏi trần trụi là một “sự ghê tởm” với họ. Cũng vậy, nước phải ngập cây mới đẹp. Kĩ thuật nuôi trồng đấy chẳng hợp cho hồ CÁ ĐĨA+CÂY THUỷ SINH vì hai nguyên nhân. Đầu tiên, CÁ ĐĨA chủ yếu ăn tầng đáy và thích thong thả rỉa mồi ở đáy. Nếu thức ăn nằm trong đống CÂY THUỷ SINH, CÁ ĐĨA không ăn được, và nước sẽ bẩn. Thứ hai là, CÁ ĐĨA là cá lớn và cần chỗ để bơi. Hiển nhiên, nếu bể đầy cây, chúng chẳng có nơi để bơi. Thêm vào lí do thứ ba nữa, nếu bể đầy cây, bạn chẳng thấy CÁ ĐĨA đâu, vậy là bạn mất cả yêu cầu của việc đang làm.
Điều cuối cùng cần xem xét là lựa chọn hang xóm cho CÁ ĐĨA, đặc biệt lưu ý cá ăn tảo. Cá ăn tảo quan trọng cho bể cây nhưng phải được chọn cẩn thận. Nhắc lại, cá dĩa chậm chạp và có một tấm “áo choàng nhớt” ngon tuyệt. Chúng là mục tiêu hấp dẫn cho những cái miệng hút của cá ăn tảo. Luôn tránh cá ăn tảo như “cá ăn tảo Trung Quốc” ( Gyrinocheilus aymonieri) ( chắc cá lau kiếng thường, sao cái gì của TQ cũng phải tránh vậy).
Bạn cũng cần để tâm đến những loại ăn tảo hiền lành khác. Ví dụ như Otocinlus (em thấy giống cá chuột, không biết tên gì) nói chung là loài ăn tảo hiền lành và luôn sẵn có). Tuy nhiên, có nhiều loại otos và các loại đặc biệt khác không có ở tiệm cá cảnh (trừ phi bạn rất may mắn). Chúng tôi chỉ gặp vấn đề một lần nọ - một đám cá oto bỗng dưng chuyển sang đeo bám CÁ ĐĨA, tạo nên những vết trắng tròn, và CÁ ĐĨA cuối cùng cũng quẫy rớt chúng ra. Chúng tôi cũng gặp một vấn đề nhỏ với Farlowella acus – chúng bị hấp dẫn bởi CÁ ĐĨA. May mắn thay, khững con farly bơi yếu và CÁ ĐĨA có thể dễ dáng tránh những cái que kì kục lắc lư hướng về chúng.
Cá ăn tảo phổ biến Siamese (S) (hình trên) rất hữu dụng trong hồ rong nhưng có thể gây rắc rối với CÁ ĐĨA. S bơi rất nhanh, do vậy, ăn rất nhanh và chiếm thức ăn của CÁ ĐĨA. Tuy nhiên, chúng tôi thường nuôi chúng với CÁ ĐĨA và chẳng gặp rắc rối gì. Chúng dứt khoát đoạt lấy tất cả thức ăn, nhưng có vẻ chẳng thể ăn nhiều như vậy, kể cả đã đạt kích cỡ tối đa. Ngoài ra vẫn còn nhiều loài cá có thể nuôi chung với CÁ ĐĨA.
Cũng lưu ý thêm về vấn đề này, hết sức cẩn thận khi chọn cá nuôi chung với CÁ ĐĨA. Đừng chọn loại cá bơi quá nhanh chiếm hết thức ăn của CÁ ĐĨA và làm cá giật mình. Một trong những loại cá tốt nhất và phù hợp là Cardinal Tetra( hình như neon vua). Hay nhất là bạn nên nuôi cá neon với C chưa trưởng thành và để chúng lớn cùng nhau. Nếu không, cá neon nhỏ sẽ là một bữa ăn đắt đỏ cho CÁ ĐĨA trưởng thành.
Một loại cá phù hợp nuôi chung CÁ ĐĨA là Corydoras (cũng khá giống chuột). Những con cá tầng đáy này sẽ ngốn hết thức ăn thừa, và cory cũng được mọi người yêu thích. Chúng làm nhiệm vụ tốt hơn nếu nuôi bầy, nên bạn có thể nuôi nửa tá( 6 con ) loại nhỏ như C. trilineatus (hình dưới) để làm người dọn sàn.
Một loại cá cần tránh là cá thần tiên nói chung. Chúng mang những động vật kí sính vô hại cho bản thân, và như hầu hết họ hàng cichlid, chúng ăn rất nhanh.
Kích thước hồ
Một sai lầm mà nhiều người bắt đâu nuôi CÁ ĐĨA hay mắc phải là sử dụng hồ quá nhỏ. Hầu hết CÁ ĐĨA nhỏ được nuôi khi chúng bằng ¼ hay ½ tờ dollar. Đơn giản là họ nuôi 6-8 con trong hồ 20 gallon (76l). Điều này hoàn toàn sai lầm. Các nhà gây giống đề nghị 40 gallon(152 l) là ít nhất cho 1 cặp. Chúng tôi cũng áp dụng luật này cho hồ cảnh. Chúng tôi phải nuôi sáu CÁ ĐĨA trưởng thành trong hồ 100 gallon( 380l), và chừng này dường như vừa ổn. Quan trọng là cân nhắc cả kích cỡ và mức nước – bể cao ( 24 inches = 60,96cm) phổ biến hơn bể thấp, dài vì CÁ ĐĨA tròn. Một con cá dĩa 8 inches cao hơn 1 con cá 8 inches khác nhiều.
Bạn nên bắt đầu với một số cá chưa trưởng thành lớn hơn lượng bạn định nuôi và loại ra những con yếu và xấu nếu cần thiết. Chúng tôi thấy rằng trong một loạt cá hương bất kì, bao giờ cũng có những cá thể nổi bật và những cá thể quá hiền lành. Theo kinh nghiệm của chúng tôi, những cá thể hiền lành sẽ chết đi, bởi chúng không háu ăn và bị tấn công bởi những con khác. Nếu tiệm cá bạn mua cho đổi, bạn có thể trả lại vài CÁ ĐĨA nhỏ (chúng có thể lớn nhanh trong hồ khác nếu chúng trở thành cá thể nổi trội.
Làm mềm nước
Chúng tôi may mắn là có nguồn nước rất mềm. Nước của chúng tôi đén từ hồ chúa trên núi và chủ yếu là do tuyết tan. Nước có độ cứng trung bình 0.5-1 GH. Độ cứng này phù hợp cho hồ nuôi cá dĩa trơn nhưng quá thấp cho hồ rong phát triển, chúng tôi thêm CaCO3 để tăng Gh đến 2. Trong hồ CÁ ĐĨA 100gallon, chúng tôi thêm khoảng 4 muỗng trà (8g) CaCO3.
Lưu ý: để tham khảo, 2 muỗng( 4g) CaCO3 vào 50 gallon nước sẽ tăng cả GH và KH xấp xỉ 1 bậc. Một muỗng( 6g) sodium bicarbonate vào 50 gallon nước sẽ tăng KH lên 1 bậc và không tăng GH. Hãy luôn dung bộ thử để xem bạn có thêm đủ chất làm cứng chưa, rất khó để có mức đo chính xác về chất làm cứng khô nếu không có dụng cụ đo nhạy. Với hầu hết dụng cụ đo dung cho bể cá, 1 độ cứng( dGH hay dKH) tương đương 17,8g/l CaCO3 - tiêu chuẩn đo lường.
Hạ pH
Ngay cả khi CÁ ĐĨA thích pH thấp, chúng tôi giữ pH hồ trong khoảng 6.9. Chúng tôi điều chỉnh KH và lượng CO2 để đạt được mức pH mong muốn. Trong hồ trơn, nhiều hợp chất hóa học ngoài thị trường có thể được sử dụng để điều chỉnh pH. Tuy vậy, những chất nào thường chứa photphate và gây ra tảo trong hồ có lượng sáng và dinh dưỡng cao.
Để điều chỉnh pH, chúng tôi dùng sodium bicarbonate (NaHCO3, sô đa thông thường) để tăng KH của nguồn nước từ 2 lên 4 độ ( tương đương chừng 70 mg/l CaCO3). Lưu ý là CaCO3 thêm vào trước để tăng Gh cũng tăng KH; luôn kiểm tra Kh sauu khi tăng GH để xem bạn cần thêm bao nhiêu sô đa. Trong trường hợp chúng tôi, 2 muỗng( 12g) sô đa được thêm vào để có 4dKH.
Lưu ý: hầu hết dụng cụ đo KH thật sự đo tính kiềm, nếu carbonate là chất đệm duy nhất trong nước, toàn bộ tính kiềm tương đương độ cứng của carbonate. Nếu có chất đệm khác như gốc phosphate, bạn sẽ không đọc được Kh thật sự từ bộ thử. Hãy xem xét cẩn thận.
Nhân tố thêm vào ảnh hưởng pH là lượng CO2. Khi KH tăng, pH cũng tăng theo. Để làm pH trở lại tình trạng mong đợi và cung cấp đủ CO2 cho cây phát triển tốt, chúng tôi tiêm thêm CO2 để được lượng 15 mg/l . Hàm lượng CO2 này và 4 dKH sẽ tạo ra pH 6.9. Có nhiều phiên bản bảng KH/CO2/pH trên Internet nên bạn có thể quyết định KH và CO2 hợp với yêu cầu của mình. Chúng tôi khuyên bạn không nên tăng hàm lượng CO2 vượt quá 15-20g/l đối với CÁ ĐĨA.
Chúng tôi thích xài bộ điều chỉnh pH có thể đo pH trong bể và tắt mở cuộn cảm để điều chỉnh dòng CO2. Nếu thận trọng, bạn có thể làm tay. Sau khi có độ KH thích hợp, điều chỉnh dòng CÒ đến khi bạn có độ pH mong muốn.
Tăng nhiệt độ
NNTS thấy CÁ ĐĨA chống chọi bệnh tật tốt hơn ở nhiệt độ cao, và điều chỉnh nhiệt độ tầm 27-30C hoặc cao hơn. Tảo sẽ là vấn đề khó giải quyết ở nhiệt độ cao, nên chúng tôi đầu chỉnh nhiệt độ khoảng 27,78C thôi.
Mặt tích cực của việc tăng nhiệt độ là dây tóc sưởi không là vấn đề như ở nhiệt độ thấp. NNTS không ở trong phòng điều hòa thấy nhiệt độ bể vào mùa hè khoàng 80F và trái với việc sử dụng dây tóc sưởi - nhiệt độ tăng thêm không cần thiết và dây sưởi chẳng làm gì cả.
Cung cấp Oxy
Do nhiệt độ cao, lượng oxy trong bể ít hơn. Tại mực nước biển, oxy hòa tan ở 75F là 8,4 mg/l, ở 86F chỉ còn 7,6 mg/l. Sự giảm sút này còn nhiều hơn nếu bạn ở vị trí cao hơn – sự kết hợp của độ cao (chúng tôi ở độ cao 5000 feet) và nước ấm giảm lượng oxy đáng kể. Bể rong rất hữu ích cho CÁ ĐĨA vì rong có thể bão hòa nước cả ngày, đẩy lượng oxy bão hòa lên 120% hoặc cao hơn. Chúng tôi thường đo được lượng oxy 8,3 mg/l vào chiều tối – tương đương với nước nguội ở mực nước biển.
Để an toàn hơn, chúng tôi sử dụng máy lọc chậm để đảm bảo lượng oxy trong nước ngay cả chiều tối khi tắt “nắng” và cây ngừng quang hợp. Lưu ý cho lượng oxy vào khoảng 90% vào buổi sáng trước khi “nắng” lên lại. lượng oxi này có thể đạt được bằng cách bật oxi ban đâm, nhưng gây mất rất nhiều CO2.
Những cây thủy sinh nên trồng
Điều cuối cùng khi thực hiện bể CÁ ĐĨA+CÂY THUỷ SINH là lựa chọn CÂY THUỷ SINH cần ít chăm sóc. Bạn càng ít chăm sóc hồ rong, CÁ ĐĨA càng vui vẻ. Việc dung dưỡng ít đồng nghĩa việc cây lớn chậm; tránh trồng những cây có cuống thông thường như Hygrophila hay Lugwigia.
Ngay từ đầu các nhà gây giống CÁ ĐĨA luôn quan tâm đến những loại cây nên trống trong bể CÁ ĐĨA. Điều quan tâm chính là những cây chịu nước mềm và nhiệt cao. Chúng tôi thấy thật sự chẳng có vấn đề gì trong điều kiện trên ( ngoại trừ ít trường hợp). Chúng tôi cảm thấy kích thước, hình dáng vào việc chăm sóc cây quan trọng hơn.
Echinodorus
Lựa chọn đầu tiên cho bể CÁ ĐĨA là cây thuộc họ Echinodorus (hình trên). Chúng là cây bản địa ở lưu vực Amazon dù chúng không mọc nhiều ở vùng nước đen nơi CÁ ĐĨA ưa thích. Echinodorus có nhiều kích cỡ và hình dạng có thể sử dụng để tạo hiệu ứng tuyệt vời cho bể CÁ ĐĨA.
Để trang trí trung tâm, khó loài cây nào sánh nổi Amazon Sword (Echinodorus bleheri). Những chiếc lá to duyên dáng, màu lục nhạt và hình dáng suối nước đáng yêu khiến chúng trở thành CÂY THUỷ SINH lớn tiêu biểu. Chúng phù hợp cho CÁ ĐĨA vì kích thước vừa hợp – những chiếc lá cóthe63 lớn 24’’ hay hơn và chiếm khá nhiều chỗ trong bể. CÁ ĐĨA có thể trốn dễ dàng sau lá rong. Kích thước và hình dáng của chúng phù hợp làm chỗ đẻ trứng tuy CÁ ĐĨA thích bề mặt cứng hơn.
Các CÂY THUỷ SINH dạng sword khác hợp làm điểm nhấn ch bể là E. amazonicus, E. major, E. cordifolius và nhiều chủng loại khác. Một loại cây phổ biến và đầy quyến rũ là Ozelot sword phát triển bởi Tropica ở Đan Mạch.
Echinodorus bao gồm nhiều loại rong tuyệt vời tạo điểm nhấn hay để trồng ở mặt tiền. Cũng có nhiều loại “sword” lùn mọc chuỗi khác phù hợp cho tiền cảnh. Cây E. tennellus rất phổ biến có hình dáng như bụi cỏ và dễ trồng. Những loại lớn hơn như E. quadricostatus và E. latifolius tạo bước đệm hoàn hảo giữa tiền cảnh và trung cảnh.
Anubis
Họ Anubis thể hiện chủng loại rong đa dạng từ châu Phi. Mặc dầu không thuộc môi trường sống quen thuộc của CÁ ĐĨA, chúng vô cùng hữu ích khi sử dụng làm hậu cảnh và điểm nhấn. Chúng tương phản một cách tinh tế với Echinodorus với màu xanh đậm và nhiều dạng lá. Chúng cũng rất cứng cáp phù hợp làm nơi sinh sản.
Anubis phù hợp cho hầu hết loại bể vì khá dễ chịu. Chúng không đòi hỏi lượng sáng cao, nhưng phát triển sum xuê với hàm lượng sáng và CO2 cao. Chẳng hiếm khi thấy chúng mọc hoa thường xuyên với điều kiện chăm sóc tốt. Chúng mọc tốt hơn trong nước cứng nhưng cũng chẳng gặp vấn đề gì với bể mà chúng tôi đã thiết lập.
Loại dễ tìm nhất là Anubis barteri. Anubis bateri có khuynh hướng to lớn với chiều ngang lá có thể đến 6’’. Loại nana là loại nhỏ hơn để trang trí cho tiền, trung cảnh. Loại hiếm hơn như A. coffeeafolia có những chiếc lá như chạm khắc và rất lôi cuốn nếu trồng ở trung cảnh.
Có nhiều loại Anubis khác như A. afzelli và A. congensis phù hợp hơn cho hồ có chiều cao. Chúng có cuống và lá thẳng đứng như những cây loại sword. Chúng cũng là ứng viên sáng giá cho bể CÁ ĐĨA nhung mọc không tốt trong nước mềm, ấm.
Các loại cây cao và lá hẹp
Một số loài cây hữu ích khác trong bể cá có thể kể đến những loại lá cao bổ sung vào phong nền thẳng đứng của hồ. Hãy luôn chú ý đến sự tương phản cụng như bố cục.
Họ Crytocoryne, đặc biệt là . wendtii và C. blassi là những cây rất nổi với lá thẳng vững chãi và màu sẫm. Có nhiều dạng C. wendtii, nên bạn tha hồ chọn lấy hình dáng và kích thước phù hợp cho tiền cảnh. Chúng chẳng có vấn đề gì trong nước mềm, ấm.
Hai thành viên của họ Ammania, A. gracilus và A. senegalensis mọc tốt trong bể CÁ ĐĨA. Chúng không lớn quá nhanh và có màu đỏ quyến rũ. Chúng có thể được nhân giống bằng cách tỉa bớt và cắm đầu xuống cho phép nhưng chồi mới mọc ra từ vết cắt của phần cuống còn lại.
Vài loại họ Bacopa là cây nước lạnh và không thích hợp cho bể CÁ ĐĨA. Nhưng chúng tôi có thể trồng B. monnieri như cây tạo nhấn và cây hậu cảnh. Chúng lớn khá chậm và có màu xanh tươi tắn tuyệt đẹp.
Chúng tôi cũng thành công trong việc ươm trồng các loại cây sau rong bể CÁ ĐĨA:
- Java Fern, Microsorum pteropus
- Micranthemum family
- Hydrocotyle family
Vài loại cây ít hữu dụng ( không phù hợp lắm để trồng trong hồ CÁ ĐĨA)
Có nhiều loại cây không được khuyến khích trồng trong bể CÁ ĐĨA. Nhiều loại cây bắt nguồn từ Bắc Mĩ ưa nước lạnh và sinh trưởng không tốt. Chúng tôi thí nghiệm và thấy các loại cây sau không thể chịu được nước ấm:
- Samolus parviflorus
- Amoracia aquatica
- Bacopa caroliniana
Một số CÂY THUỷ SINH phổ biến lớn quá nhanh hay mọc lá dày đặc và cần cắt tỉa nhiều. Những loại này rất tốt cho bể CÂY THUỷ SINH nói chung ban đầu nhưng phải bị loại bỏ sau này trong hồ CÁ ĐĨA:
- Hygrophila family
- Ludwigia family
- Rotala family
- Large Vallisneria family (unless kept under control)
Rong thủy sinh và sự thơ mộng
Liệu rong và Cá đĩa đẻ có tương thích nhau hay không? Câu trả lời là – có và không. Về nhiều mặt, rong rất tốt cho hồ sinh sản. Một sự bố trí khôn ngoan cho phép cặp CÁ ĐĨA cư trú và đánh trả kẻ thù. Đây là một nhân tố quan trọng. Và chất lượng nước tốt trong hồ rong cũng mang lại nhiều lợi ích. Chúng tôi cá nhiều cặp CÁ ĐĨA bắt đầu đẻ trứng trong bể. Lần nọ chúng tôi thấy có hai cặp sinh sản cùng lúc ở hai đầu một hồ 100 gallon.
Nhưng cũng có nhiều trở ngại nếu trồng rong trong hồ cá sinh sản. Trở ngại lớn nhất theo chúng tôi là khó thể cung cấp đủ lượng thức ăn cần thiết để nuôi cho cá đủ đủ sức khỏe để đạt chuẩn sinh sản tốt nhất. CÁ ĐĨA giống cần lượng thức ăn dồi dào với hàm lượng protein cao như hỗn hợp tim bò. Nếu lượng thức ăn thừa sót lại trong bể, rắc rối chắc chắc xảy ra. Tốt nhất là nuôi cá đẻ trong hồ trơn.
Mặc dầu chúng tôi có nhiều cặp cá đẻ trong hồ rong, chẳng có cặp nào bơi xa ra khỏi nơi đẻ trứng. Hồ chúng tôi là hồ chung với những CÁ ĐĨA khác và cá neon hay cá ăn tảo. Cá cha mẹ bảo vệ ổ trứng và cá con rất tốt nhưng không tài nào kiểm soát hết bầy con tung tăng khắp bể.
Chúng tôi khuyên bạn nên sử dụng hồ rong làm cảnh đẻ nuôi CÁ ĐĨA đến kích cỡ trưởng thành sau đó dung một bể riêng với điều kiện đặc biệt để chúng bắt cặp và đẻ trứng.:a30::a30::a30::a30:
Trích: Nguồn từ trang ABV
Tại sao Cá đĩa lại có vẻ đẹp kì diệu như vậy? Có lẽ bởi vì chúng là loài cá có tiếng khó nuôi và chỉ thích hợp với những người nuôi cá kinh nghiệm nhất hay vì dáng vẻ vương giả của chúng. Xét cho cùng, chúng thường được mô tả như “ Vua các loài cá cảnh”. Bất cứ ai đã từng chiêm ngưỡng một cặp cá dĩa tuyệt đẹp sinh sản đều phải công nhận đấy là một kì quan không thể bỏ lỡ. Nếu bạn từng xem một số sách về Cá đĩa, bạn sẽ nhận thấy rằng ít loài cá nào tạo ấn tượng mạnh như cá dĩa, và một bầy cá dĩa tung tăng trong bể kính tạo nên một cảnh tượng đẹp như thần thoại.
Là những người đam mê thủy sinh, chúng tôi bị thu hút một cách tự nhiên bởi những hồ cá đẹp mắt. Một hồ cá lớn, trưng bày thủy sinh tinh tế có thể giữ chân chúng ta hàng giờ liền. Nhiều nhà thủy sinh đã tự hỏi làm cách nào kết hợp cá dĩa và cây thủy sinh. Liệu sự kết hợp đấy có tạo nên sự kì diệu như bơ đậu phộng và sô cô la? Ông Takashi Amano, tác giả quyển “thế giới thủy sinh tự nhiên”, chắc hẳn đã nghĩ vậy – vài trong số những bức ảnh ấn tượng nhất trong những quyển sách của ông là những bể cá dĩa có trồng cậy. Những người quan tâm cuộc thi Aquatic Gardeners Association Aquascaping gần đây cho biết rất hiếm có những bài thi thêm cá dĩa vào bể cây thủy sinh.
Nhưng nuôi cá dĩa trong bể thủy sinh có đơn giản như bỏ một thanh Hershey vào một lọ bơ đậu phộng Skippy không? Nếu bạn nói “ Không hẳn”, thì bạn đúng đấy. Nhưng nó không khó như bạn tưởng đâu. Chúng tôi đã bảo dưỡng những hồ cá dĩa có trồng cây một cách thành công trong vòng 15 năm nay. Bài viết này dựa vào kinh nghiệm của chúng tôi, hi vọng sẽ trang bị kiến thức và sự tự tin cần thiết để bạn có thể sáng tạo một hồ thủy sinh phù hợp với cá dĩa ngoạn mục cho riêng mình.
Lợi và hại
Có nhiều ưu điểm khi nuôi cá dĩa cùng cây thủy sinh. Điều hiển nhiên là vẻ đẹp tuyệt đối của sự kết hợp này. Cá dĩa có khuynh hướng di chuyển nhẹ nhàng duyên dáng và trông thật hoàn hảo giữa những khóm rong đu đưa theo dòng nước. Màu sắc của chúng, đặc biệt là lam kim biền thể ( nguyên văn metallic turquoise variants), cực kì hợp với màu xanh và đỏ tự nhiên của cây. Và đặc biệt quan trọng với chúng tôi, những nhà thủy sinh thâm niên, cá dĩa lớn và dễ thấy từ ghế sofa hơn những con tetra ( không biết con gì) trong bể trưng bày !
Thêm một lưu ý quan trọng, cây thủy sinh được biết như bộ lọc hóa học, loại bỏ chất độc trong nước. Điều này rất quan trọng cho bể cá dĩa(CÁ ĐĨA). Cá dĩa rất nhạy cảm với chất lượng nước và chúng đòi hỏi người nuôi cá duy trì nước ở chất lượng cao. Một loạt cây khỏe mạnh sẽ tạo ra một môi trường hoàn toàn trong sạch, ngăn chặn những bệnh tật thông thường như “hole-in-the-head” (không biết bệnh gì).
CÂY THUỷ SINH cũng cho CÁ ĐĨA chỗ trú tự nhiên. CÁ ĐĨA có khuynh hướng nhút nhát và khó chịu với những tác động bên ngoài hồ. CÂY THUỷ SINH được ưa thích để trang trí bể CÁ ĐĨA hơn vì CÁ ĐĨA dễ dàng bị thương vì những mảng gỗ hay đá sắc nhọn. Trang bị một môi trường thoải mái cũng làm CÁ ĐĨA của bạn khỏe hơn.
Cây lá rộng tạo chỗ đẻ tuyệt vời cho CÁ ĐĨA cặp. Trong khi hầu hết các nhà gây giống CÁ ĐĨA chọn giá thể hình nón hay đá phiến, CÁ ĐĨA của chúng tôi thường đẻ trên lá Anubis hay Echinodorus. Lá CÂY THUỷ SINH tạo chỗ đẻ tốt cho bể chung trong lúc những lá CÂY THUỷ SINH khác bảo vệ chỗ đẻ khỏi những hàng xóm tọc mạch hay những người nuôi cá ồn ào.
Có vài điều hại bạn nên xem xét khi bạn quyết tâm nuôi CÁ ĐĨA. Chúng là cá nhiệt đới nuôi trong nước có nhiệt độ hơn 26,67C. Cụ thể chúng tôi nuôi chúng ở 27,78C. Nhiệt độ cao sẽ giới hạn sự phát triển bình thường một số CÂY THUỷ SINH ở một chừng mực nào đó. Chúng tôi sẽ bàn chi tiết vấn đề này sau.
Tất cả sách về cá dĩa khuyên rằng nuôi CÁ ĐĨA thật tốt để đat kích cỡ tối đa là điều kiện tốt nhất để gây giống. Nhiều nhà gây giống cho cá ăn 4,5 lần mỗi ngày với thức ăn giàu protein như nỗn hợp tim bò. CÁ ĐĨA mất một khoảng thời gian để ăn, sau đó thức ăn thừa được hút ra để bảo đảm chất lượng nước. Thay nước từng phần được thực hiện thường xuyên để giữ lượng nitrates thấp. Bất cứ ai trồng CÂY THUỷ SINH thấy rằng việc dọn dẹp thức ăn thừa và thay nước nhiều rất khó khăn.
Với hồ CÁ ĐĨA+CÂY THUỷ SINH, một sự sắp xếp phải phù hợp. Chúng tôi cho ăn thức ăn chất lượng mỗi ngày một lần, và thay nhiều nước cách tuần một lần. Điều này giữ nitrate khá thấp( ít hợn mg/l) nhưng không cho phép cá lớn hết mức có thể. Cá của chúng tôi có đường kính lớn từ 7-8 inches( 17,78-20,32 cm) thay vì 10-12 inches (25,4-30,48 cm)( chúa ơi, đây là cá mâm chứ cá dĩa gì) như chúng tôi thấy trong những hồ gây giống CÁ ĐĨA. Kích thước nhỏ hơn có vẻ cùng tỉ lệ với những hồ 100 gallon (380l) chúng tôi xài, thế nên chúng tôi không coi đó là vấn đề. Cũng vậy, ngay cả khi chúng tôi không định gây giống chúng, chúng sinh sản thường xuyên nên có vẻ sự giảm khẩu phần ăn không kìm hãm sự phát dục của chúng.
Sau chót, một hồ CÁ ĐĨA+CÂY THUỷ SINH nên được xếp đặt với những cây không đòi hỏi cắt tỉa thường xuyên. Vài loại CÁ ĐĨA rất nhút nhát và dễ hoảng sợ, nên bạn càng “đào bới” hồ ít, chúng trông càng đẹp. Ngay cả con cá dĩa bình thảng nhất đôi khi cũng “bốc đồng” và quẫy nước quanh hồ, có thể bị thương do gỗ trôi hay vậy dụng trong hồ.
Các thử nghiệm khác nhau
Trong nhiều năm, các nhà tạo cảnh thủy sinh đã tạo ra nhiều “thử nghiệm tốt nhất”. Vài thử nghiệm đó cần được chỉnh sửa để có một bể CÁ ĐĨA+CÂY THUỷ SINH thành công.
Thử nghiệm phổ biến nhất là sử dụng cường độ sáng cao hơn để tăng sự sinh trưởng CÂY THUỷ SINH và cung cấp môi trường tốt cho CÂY THUỷ SINH ưa sáng. Ban đầu, luật ước chừng phổ biến là 2-3W/gallon(3,8l). Nhiều người nuôi thủy sinh (NNTS) nhầm lẫn “nhiều hơn là tốt hơn” và khoác lác về sử dụng VHO hay bóng halogen cung cấp 4-5W/gallon. Nói chung, cây không cần nhiều sáng đến vậy, và lượng sáng như thế “rất tốt” để dọa CÁ ĐĨA trốn suốt ngày.
Chúng tôi rất thành công với 1,5-2W/gallon trong bể trồng CÂY THUỷ SINH. Những bóng bạn xài sẽ ảnh hưởng lớn đến lượng sáng có được với lượng điện năng tiêu thụ riêng. Chúng tôi xài bóng tri - phốt pho hiệu suất cao và đạt được độ sáng 15000 Lux ở mặt nước. Cường độ sáng này tạo sự sinh trưởng tuyệt vời cho CÂY THUỷ SINH và có vẻ không làm phiền CÁ ĐĨA.
Loai sáng cũng quan trọng. Bể CÁ ĐĨA đầu tiên chúng tôi xài 2 bóng halogen treo. Các bóng này tạo nguồn sáng dễ thấy là gây ra các bóng đen lăn tăn từ những gợn song trên mặt nước. Các CÁ ĐĨA trong hồ này có vẻ nhát hơn CÁ ĐĨA trong hồ có đèn huỳnh quang. Chúng tôi không biết là do bóng gợn, cường độ sáng cao, hay chỉ là tình cờ. Độ sáng trung bình ở bề mặt cũng vào khoảng 15000 lux.
Một thử nghiệm khác là tạo được tầng đất “có tuổi”. Chất mùn và chất vụn tích tụ trong bể cây và NNTS giữ chúng như vậy, phân hủy, và tái tạo chất dinh dưỡng cho cây. Điều này nói chung tạo ra lượng nitrate cao trong nước. Do đó nó không được khuyến khích trong bể CÁ ĐĨA vì CÁ ĐĨA thích môi trường sạch sẽ và chất lượng nước cao hơn các loại cá khác. Nên hút chất bẩn nhẹ nhàng khi thay nước để giữ lượng chất bẩn thấp nhất.
Ai cũng biết sự lưu thông nước tốt ích lợi cho CÂY THUỷ SINH. Nói đơn giản, cây không đuổi theo thức ăn như cá và phải phụ thuộc vào dòng chảy mang thức ăn đến cho lá và cuốn đi chất bẩn. dòng chảy tốt cũng cải thiện sinh trưởng bằng cách giảm lớp đường biên chung giữa lá/ nước cho phép CO2 được hấp thu nhanh hơn. Mặc dầu việc giả lập dòng chảy một con sông trong bể đóng kín khá khó khăn, vài NNTS cố làm điều này bằng cách sử dụng đa đầu lọc và đầu đẩy.
Dòng chảy nhanh trong hồ CÁ ĐĨA không được khuyến khích. CÁ ĐĨA di chuyển chậm chạp, và có vây lớn xung quanh tấm than tròn trĩnh. Nếu đụng phải dòng chảy mạnh, chúng phải hao tốn nhiều năng lượng để duy trì vị trí. Chúng cũng ăn chậm và gặp rắc rối trong việc lấy thức ăn bay vèo vèo qua mặt theo dòng chảy.
Nhưng cũng không phải là hồ CÁ ĐĨA+CÂY THUỷ SINH phải bị ứ đọng. Vài lưu chuyển rất cần thiết để giữ nước giàu oxy và máy lọc làm việc. Vài dòng chảy mạnh cũng tốt nếu CÁ ĐĨA có những nơi yên tĩnh gần đó để lãng vãng. Thật ra, cây lá to như Echinodorus đáp ứng cho cả “dòng chảy nhanh” và “chỗ trốn đầy thu hút”
Một trong những mục tiêu của NNTS là có cây dày đặc. Họ không thỏa mãn đến khi mỗi mili vuông của hồ TS đều kín đặc. Một khoảng sỏi trần trụi là một “sự ghê tởm” với họ. Cũng vậy, nước phải ngập cây mới đẹp. Kĩ thuật nuôi trồng đấy chẳng hợp cho hồ CÁ ĐĨA+CÂY THUỷ SINH vì hai nguyên nhân. Đầu tiên, CÁ ĐĨA chủ yếu ăn tầng đáy và thích thong thả rỉa mồi ở đáy. Nếu thức ăn nằm trong đống CÂY THUỷ SINH, CÁ ĐĨA không ăn được, và nước sẽ bẩn. Thứ hai là, CÁ ĐĨA là cá lớn và cần chỗ để bơi. Hiển nhiên, nếu bể đầy cây, chúng chẳng có nơi để bơi. Thêm vào lí do thứ ba nữa, nếu bể đầy cây, bạn chẳng thấy CÁ ĐĨA đâu, vậy là bạn mất cả yêu cầu của việc đang làm.
Điều cuối cùng cần xem xét là lựa chọn hang xóm cho CÁ ĐĨA, đặc biệt lưu ý cá ăn tảo. Cá ăn tảo quan trọng cho bể cây nhưng phải được chọn cẩn thận. Nhắc lại, cá dĩa chậm chạp và có một tấm “áo choàng nhớt” ngon tuyệt. Chúng là mục tiêu hấp dẫn cho những cái miệng hút của cá ăn tảo. Luôn tránh cá ăn tảo như “cá ăn tảo Trung Quốc” ( Gyrinocheilus aymonieri) ( chắc cá lau kiếng thường, sao cái gì của TQ cũng phải tránh vậy).
Bạn cũng cần để tâm đến những loại ăn tảo hiền lành khác. Ví dụ như Otocinlus (em thấy giống cá chuột, không biết tên gì) nói chung là loài ăn tảo hiền lành và luôn sẵn có). Tuy nhiên, có nhiều loại otos và các loại đặc biệt khác không có ở tiệm cá cảnh (trừ phi bạn rất may mắn). Chúng tôi chỉ gặp vấn đề một lần nọ - một đám cá oto bỗng dưng chuyển sang đeo bám CÁ ĐĨA, tạo nên những vết trắng tròn, và CÁ ĐĨA cuối cùng cũng quẫy rớt chúng ra. Chúng tôi cũng gặp một vấn đề nhỏ với Farlowella acus – chúng bị hấp dẫn bởi CÁ ĐĨA. May mắn thay, khững con farly bơi yếu và CÁ ĐĨA có thể dễ dáng tránh những cái que kì kục lắc lư hướng về chúng.
Cá ăn tảo phổ biến Siamese (S) (hình trên) rất hữu dụng trong hồ rong nhưng có thể gây rắc rối với CÁ ĐĨA. S bơi rất nhanh, do vậy, ăn rất nhanh và chiếm thức ăn của CÁ ĐĨA. Tuy nhiên, chúng tôi thường nuôi chúng với CÁ ĐĨA và chẳng gặp rắc rối gì. Chúng dứt khoát đoạt lấy tất cả thức ăn, nhưng có vẻ chẳng thể ăn nhiều như vậy, kể cả đã đạt kích cỡ tối đa. Ngoài ra vẫn còn nhiều loài cá có thể nuôi chung với CÁ ĐĨA.
Cũng lưu ý thêm về vấn đề này, hết sức cẩn thận khi chọn cá nuôi chung với CÁ ĐĨA. Đừng chọn loại cá bơi quá nhanh chiếm hết thức ăn của CÁ ĐĨA và làm cá giật mình. Một trong những loại cá tốt nhất và phù hợp là Cardinal Tetra( hình như neon vua). Hay nhất là bạn nên nuôi cá neon với C chưa trưởng thành và để chúng lớn cùng nhau. Nếu không, cá neon nhỏ sẽ là một bữa ăn đắt đỏ cho CÁ ĐĨA trưởng thành.
Một loại cá phù hợp nuôi chung CÁ ĐĨA là Corydoras (cũng khá giống chuột). Những con cá tầng đáy này sẽ ngốn hết thức ăn thừa, và cory cũng được mọi người yêu thích. Chúng làm nhiệm vụ tốt hơn nếu nuôi bầy, nên bạn có thể nuôi nửa tá( 6 con ) loại nhỏ như C. trilineatus (hình dưới) để làm người dọn sàn.
Một loại cá cần tránh là cá thần tiên nói chung. Chúng mang những động vật kí sính vô hại cho bản thân, và như hầu hết họ hàng cichlid, chúng ăn rất nhanh.
Kích thước hồ
Một sai lầm mà nhiều người bắt đâu nuôi CÁ ĐĨA hay mắc phải là sử dụng hồ quá nhỏ. Hầu hết CÁ ĐĨA nhỏ được nuôi khi chúng bằng ¼ hay ½ tờ dollar. Đơn giản là họ nuôi 6-8 con trong hồ 20 gallon (76l). Điều này hoàn toàn sai lầm. Các nhà gây giống đề nghị 40 gallon(152 l) là ít nhất cho 1 cặp. Chúng tôi cũng áp dụng luật này cho hồ cảnh. Chúng tôi phải nuôi sáu CÁ ĐĨA trưởng thành trong hồ 100 gallon( 380l), và chừng này dường như vừa ổn. Quan trọng là cân nhắc cả kích cỡ và mức nước – bể cao ( 24 inches = 60,96cm) phổ biến hơn bể thấp, dài vì CÁ ĐĨA tròn. Một con cá dĩa 8 inches cao hơn 1 con cá 8 inches khác nhiều.
Bạn nên bắt đầu với một số cá chưa trưởng thành lớn hơn lượng bạn định nuôi và loại ra những con yếu và xấu nếu cần thiết. Chúng tôi thấy rằng trong một loạt cá hương bất kì, bao giờ cũng có những cá thể nổi bật và những cá thể quá hiền lành. Theo kinh nghiệm của chúng tôi, những cá thể hiền lành sẽ chết đi, bởi chúng không háu ăn và bị tấn công bởi những con khác. Nếu tiệm cá bạn mua cho đổi, bạn có thể trả lại vài CÁ ĐĨA nhỏ (chúng có thể lớn nhanh trong hồ khác nếu chúng trở thành cá thể nổi trội.
Làm mềm nước
Chúng tôi may mắn là có nguồn nước rất mềm. Nước của chúng tôi đén từ hồ chúa trên núi và chủ yếu là do tuyết tan. Nước có độ cứng trung bình 0.5-1 GH. Độ cứng này phù hợp cho hồ nuôi cá dĩa trơn nhưng quá thấp cho hồ rong phát triển, chúng tôi thêm CaCO3 để tăng Gh đến 2. Trong hồ CÁ ĐĨA 100gallon, chúng tôi thêm khoảng 4 muỗng trà (8g) CaCO3.
Lưu ý: để tham khảo, 2 muỗng( 4g) CaCO3 vào 50 gallon nước sẽ tăng cả GH và KH xấp xỉ 1 bậc. Một muỗng( 6g) sodium bicarbonate vào 50 gallon nước sẽ tăng KH lên 1 bậc và không tăng GH. Hãy luôn dung bộ thử để xem bạn có thêm đủ chất làm cứng chưa, rất khó để có mức đo chính xác về chất làm cứng khô nếu không có dụng cụ đo nhạy. Với hầu hết dụng cụ đo dung cho bể cá, 1 độ cứng( dGH hay dKH) tương đương 17,8g/l CaCO3 - tiêu chuẩn đo lường.
Hạ pH
Ngay cả khi CÁ ĐĨA thích pH thấp, chúng tôi giữ pH hồ trong khoảng 6.9. Chúng tôi điều chỉnh KH và lượng CO2 để đạt được mức pH mong muốn. Trong hồ trơn, nhiều hợp chất hóa học ngoài thị trường có thể được sử dụng để điều chỉnh pH. Tuy vậy, những chất nào thường chứa photphate và gây ra tảo trong hồ có lượng sáng và dinh dưỡng cao.
Để điều chỉnh pH, chúng tôi dùng sodium bicarbonate (NaHCO3, sô đa thông thường) để tăng KH của nguồn nước từ 2 lên 4 độ ( tương đương chừng 70 mg/l CaCO3). Lưu ý là CaCO3 thêm vào trước để tăng Gh cũng tăng KH; luôn kiểm tra Kh sauu khi tăng GH để xem bạn cần thêm bao nhiêu sô đa. Trong trường hợp chúng tôi, 2 muỗng( 12g) sô đa được thêm vào để có 4dKH.
Lưu ý: hầu hết dụng cụ đo KH thật sự đo tính kiềm, nếu carbonate là chất đệm duy nhất trong nước, toàn bộ tính kiềm tương đương độ cứng của carbonate. Nếu có chất đệm khác như gốc phosphate, bạn sẽ không đọc được Kh thật sự từ bộ thử. Hãy xem xét cẩn thận.
Nhân tố thêm vào ảnh hưởng pH là lượng CO2. Khi KH tăng, pH cũng tăng theo. Để làm pH trở lại tình trạng mong đợi và cung cấp đủ CO2 cho cây phát triển tốt, chúng tôi tiêm thêm CO2 để được lượng 15 mg/l . Hàm lượng CO2 này và 4 dKH sẽ tạo ra pH 6.9. Có nhiều phiên bản bảng KH/CO2/pH trên Internet nên bạn có thể quyết định KH và CO2 hợp với yêu cầu của mình. Chúng tôi khuyên bạn không nên tăng hàm lượng CO2 vượt quá 15-20g/l đối với CÁ ĐĨA.
Chúng tôi thích xài bộ điều chỉnh pH có thể đo pH trong bể và tắt mở cuộn cảm để điều chỉnh dòng CO2. Nếu thận trọng, bạn có thể làm tay. Sau khi có độ KH thích hợp, điều chỉnh dòng CÒ đến khi bạn có độ pH mong muốn.
Tăng nhiệt độ
NNTS thấy CÁ ĐĨA chống chọi bệnh tật tốt hơn ở nhiệt độ cao, và điều chỉnh nhiệt độ tầm 27-30C hoặc cao hơn. Tảo sẽ là vấn đề khó giải quyết ở nhiệt độ cao, nên chúng tôi đầu chỉnh nhiệt độ khoảng 27,78C thôi.
Mặt tích cực của việc tăng nhiệt độ là dây tóc sưởi không là vấn đề như ở nhiệt độ thấp. NNTS không ở trong phòng điều hòa thấy nhiệt độ bể vào mùa hè khoàng 80F và trái với việc sử dụng dây tóc sưởi - nhiệt độ tăng thêm không cần thiết và dây sưởi chẳng làm gì cả.
Cung cấp Oxy
Do nhiệt độ cao, lượng oxy trong bể ít hơn. Tại mực nước biển, oxy hòa tan ở 75F là 8,4 mg/l, ở 86F chỉ còn 7,6 mg/l. Sự giảm sút này còn nhiều hơn nếu bạn ở vị trí cao hơn – sự kết hợp của độ cao (chúng tôi ở độ cao 5000 feet) và nước ấm giảm lượng oxy đáng kể. Bể rong rất hữu ích cho CÁ ĐĨA vì rong có thể bão hòa nước cả ngày, đẩy lượng oxy bão hòa lên 120% hoặc cao hơn. Chúng tôi thường đo được lượng oxy 8,3 mg/l vào chiều tối – tương đương với nước nguội ở mực nước biển.
Để an toàn hơn, chúng tôi sử dụng máy lọc chậm để đảm bảo lượng oxy trong nước ngay cả chiều tối khi tắt “nắng” và cây ngừng quang hợp. Lưu ý cho lượng oxy vào khoảng 90% vào buổi sáng trước khi “nắng” lên lại. lượng oxi này có thể đạt được bằng cách bật oxi ban đâm, nhưng gây mất rất nhiều CO2.
Những cây thủy sinh nên trồng
Điều cuối cùng khi thực hiện bể CÁ ĐĨA+CÂY THUỷ SINH là lựa chọn CÂY THUỷ SINH cần ít chăm sóc. Bạn càng ít chăm sóc hồ rong, CÁ ĐĨA càng vui vẻ. Việc dung dưỡng ít đồng nghĩa việc cây lớn chậm; tránh trồng những cây có cuống thông thường như Hygrophila hay Lugwigia.
Ngay từ đầu các nhà gây giống CÁ ĐĨA luôn quan tâm đến những loại cây nên trống trong bể CÁ ĐĨA. Điều quan tâm chính là những cây chịu nước mềm và nhiệt cao. Chúng tôi thấy thật sự chẳng có vấn đề gì trong điều kiện trên ( ngoại trừ ít trường hợp). Chúng tôi cảm thấy kích thước, hình dáng vào việc chăm sóc cây quan trọng hơn.
Echinodorus
Lựa chọn đầu tiên cho bể CÁ ĐĨA là cây thuộc họ Echinodorus (hình trên). Chúng là cây bản địa ở lưu vực Amazon dù chúng không mọc nhiều ở vùng nước đen nơi CÁ ĐĨA ưa thích. Echinodorus có nhiều kích cỡ và hình dạng có thể sử dụng để tạo hiệu ứng tuyệt vời cho bể CÁ ĐĨA.
Để trang trí trung tâm, khó loài cây nào sánh nổi Amazon Sword (Echinodorus bleheri). Những chiếc lá to duyên dáng, màu lục nhạt và hình dáng suối nước đáng yêu khiến chúng trở thành CÂY THUỷ SINH lớn tiêu biểu. Chúng phù hợp cho CÁ ĐĨA vì kích thước vừa hợp – những chiếc lá cóthe63 lớn 24’’ hay hơn và chiếm khá nhiều chỗ trong bể. CÁ ĐĨA có thể trốn dễ dàng sau lá rong. Kích thước và hình dáng của chúng phù hợp làm chỗ đẻ trứng tuy CÁ ĐĨA thích bề mặt cứng hơn.
Các CÂY THUỷ SINH dạng sword khác hợp làm điểm nhấn ch bể là E. amazonicus, E. major, E. cordifolius và nhiều chủng loại khác. Một loại cây phổ biến và đầy quyến rũ là Ozelot sword phát triển bởi Tropica ở Đan Mạch.
Echinodorus bao gồm nhiều loại rong tuyệt vời tạo điểm nhấn hay để trồng ở mặt tiền. Cũng có nhiều loại “sword” lùn mọc chuỗi khác phù hợp cho tiền cảnh. Cây E. tennellus rất phổ biến có hình dáng như bụi cỏ và dễ trồng. Những loại lớn hơn như E. quadricostatus và E. latifolius tạo bước đệm hoàn hảo giữa tiền cảnh và trung cảnh.
Anubis
Họ Anubis thể hiện chủng loại rong đa dạng từ châu Phi. Mặc dầu không thuộc môi trường sống quen thuộc của CÁ ĐĨA, chúng vô cùng hữu ích khi sử dụng làm hậu cảnh và điểm nhấn. Chúng tương phản một cách tinh tế với Echinodorus với màu xanh đậm và nhiều dạng lá. Chúng cũng rất cứng cáp phù hợp làm nơi sinh sản.
Anubis phù hợp cho hầu hết loại bể vì khá dễ chịu. Chúng không đòi hỏi lượng sáng cao, nhưng phát triển sum xuê với hàm lượng sáng và CO2 cao. Chẳng hiếm khi thấy chúng mọc hoa thường xuyên với điều kiện chăm sóc tốt. Chúng mọc tốt hơn trong nước cứng nhưng cũng chẳng gặp vấn đề gì với bể mà chúng tôi đã thiết lập.
Loại dễ tìm nhất là Anubis barteri. Anubis bateri có khuynh hướng to lớn với chiều ngang lá có thể đến 6’’. Loại nana là loại nhỏ hơn để trang trí cho tiền, trung cảnh. Loại hiếm hơn như A. coffeeafolia có những chiếc lá như chạm khắc và rất lôi cuốn nếu trồng ở trung cảnh.
Có nhiều loại Anubis khác như A. afzelli và A. congensis phù hợp hơn cho hồ có chiều cao. Chúng có cuống và lá thẳng đứng như những cây loại sword. Chúng cũng là ứng viên sáng giá cho bể CÁ ĐĨA nhung mọc không tốt trong nước mềm, ấm.
Các loại cây cao và lá hẹp
Một số loài cây hữu ích khác trong bể cá có thể kể đến những loại lá cao bổ sung vào phong nền thẳng đứng của hồ. Hãy luôn chú ý đến sự tương phản cụng như bố cục.
Họ Crytocoryne, đặc biệt là . wendtii và C. blassi là những cây rất nổi với lá thẳng vững chãi và màu sẫm. Có nhiều dạng C. wendtii, nên bạn tha hồ chọn lấy hình dáng và kích thước phù hợp cho tiền cảnh. Chúng chẳng có vấn đề gì trong nước mềm, ấm.
Hai thành viên của họ Ammania, A. gracilus và A. senegalensis mọc tốt trong bể CÁ ĐĨA. Chúng không lớn quá nhanh và có màu đỏ quyến rũ. Chúng có thể được nhân giống bằng cách tỉa bớt và cắm đầu xuống cho phép nhưng chồi mới mọc ra từ vết cắt của phần cuống còn lại.
Vài loại họ Bacopa là cây nước lạnh và không thích hợp cho bể CÁ ĐĨA. Nhưng chúng tôi có thể trồng B. monnieri như cây tạo nhấn và cây hậu cảnh. Chúng lớn khá chậm và có màu xanh tươi tắn tuyệt đẹp.
Chúng tôi cũng thành công trong việc ươm trồng các loại cây sau rong bể CÁ ĐĨA:
- Java Fern, Microsorum pteropus
- Micranthemum family
- Hydrocotyle family
Vài loại cây ít hữu dụng ( không phù hợp lắm để trồng trong hồ CÁ ĐĨA)
Có nhiều loại cây không được khuyến khích trồng trong bể CÁ ĐĨA. Nhiều loại cây bắt nguồn từ Bắc Mĩ ưa nước lạnh và sinh trưởng không tốt. Chúng tôi thí nghiệm và thấy các loại cây sau không thể chịu được nước ấm:
- Samolus parviflorus
- Amoracia aquatica
- Bacopa caroliniana
Một số CÂY THUỷ SINH phổ biến lớn quá nhanh hay mọc lá dày đặc và cần cắt tỉa nhiều. Những loại này rất tốt cho bể CÂY THUỷ SINH nói chung ban đầu nhưng phải bị loại bỏ sau này trong hồ CÁ ĐĨA:
- Hygrophila family
- Ludwigia family
- Rotala family
- Large Vallisneria family (unless kept under control)
Rong thủy sinh và sự thơ mộng
Liệu rong và Cá đĩa đẻ có tương thích nhau hay không? Câu trả lời là – có và không. Về nhiều mặt, rong rất tốt cho hồ sinh sản. Một sự bố trí khôn ngoan cho phép cặp CÁ ĐĨA cư trú và đánh trả kẻ thù. Đây là một nhân tố quan trọng. Và chất lượng nước tốt trong hồ rong cũng mang lại nhiều lợi ích. Chúng tôi cá nhiều cặp CÁ ĐĨA bắt đầu đẻ trứng trong bể. Lần nọ chúng tôi thấy có hai cặp sinh sản cùng lúc ở hai đầu một hồ 100 gallon.
Nhưng cũng có nhiều trở ngại nếu trồng rong trong hồ cá sinh sản. Trở ngại lớn nhất theo chúng tôi là khó thể cung cấp đủ lượng thức ăn cần thiết để nuôi cho cá đủ đủ sức khỏe để đạt chuẩn sinh sản tốt nhất. CÁ ĐĨA giống cần lượng thức ăn dồi dào với hàm lượng protein cao như hỗn hợp tim bò. Nếu lượng thức ăn thừa sót lại trong bể, rắc rối chắc chắc xảy ra. Tốt nhất là nuôi cá đẻ trong hồ trơn.
Mặc dầu chúng tôi có nhiều cặp cá đẻ trong hồ rong, chẳng có cặp nào bơi xa ra khỏi nơi đẻ trứng. Hồ chúng tôi là hồ chung với những CÁ ĐĨA khác và cá neon hay cá ăn tảo. Cá cha mẹ bảo vệ ổ trứng và cá con rất tốt nhưng không tài nào kiểm soát hết bầy con tung tăng khắp bể.
Chúng tôi khuyên bạn nên sử dụng hồ rong làm cảnh đẻ nuôi CÁ ĐĨA đến kích cỡ trưởng thành sau đó dung một bể riêng với điều kiện đặc biệt để chúng bắt cặp và đẻ trứng.:a30::a30::a30::a30:
Trích: Nguồn từ trang ABV
