1. Sáng Chủ nhật, trời Đà Lạt lạnh, lại có mưa do ảnh hưởng của áp thấp nhiệt đới và không khí lạnh ở ngoài Bắc. Tôi dậy sớm, pha ly cà phê rồi treo con chim ra ngoài hiên ngồi nghe nó gáy. Vợ tôi cũng dậy sớm để chuẩn bị bữa sáng cho cả nhà. Bữa ăn nhẹ được dọn ra nhưng up lại đó chờ bà nội và lũ trẻ dậy cùng ăn. Hôm nay ngày nghỉ, cứ để lũ nhóc ngủ nướng thoải mái.
Vợ tôi đến ngồi cạnh tôi, nhìn con chim ngoài hiên, hỏi:
- Anh, con chim nó gáy giọng gì vậy anh?
- Ah, bữa nay sao lại quan tâm vụ này nữa! Con đó gáy giọng thổ, nó đang gáy gọi đó.
- Nó gọi …
Vợ tôi bỏ lửng câu nói, ngồi nhìn ra ngoài mưa, nghe một lúc rồi khóc …
Em thường kể với tôi, hồi xưa khi ba em mới mất, lúc đó em còn bé xíu, má gửi em về quê ở với bà ngoại. Quê ngoại ở Quế Sơn – Quảng Nam. Hồi đó em ở với ngoại suốt mùa hè. Em kể rằng em nhớ má, nhớ mấy chị ở Đà Lạt lắm, nhưng không dám khóc, không dám đòi về, khóc đòi về là ngoại la. Quê ngoại hồi đó nghèo lắm, nhà tranh vách đất thưa thớt. Con đường làng nhẵn nhụi, những bụi tre. Cu gáy nhiều lắm, chúng làm tổ tuốt trên đọt tre. Chiều chiều, chúng nằm trong tổ, thò đầu ra gáy.
Em kể rằng em hay theo ngoại ra ruộng chơi. Dáng ngoại gầy gò, khắc khổ. Ngoại đi ruộng hay gánh một đôi quang không đi, về cũng gánh đôi quang không về, em không hiểu tại sao lại vậy. Ngoại từ từ với đôi quang đi trước, em thì theo sau, la cà lụm cây lụm lá, nhìn ngó mấy bụi tre, nhìn mấy tổ chim cu …
Em kể, có lần em hỏi bà:
- Ngoại, con chim gì ở trên đó ngoại?
- Nó là con cu gáy.
- Sao nó kêu hoài vậy ngoại?
- Nó gáy gọi đó con.
- Ủa mà nó gọi ai vậy ngoại?
- Ngoại đâu biết đâu, chắc nó gọi chồng nó về ăn cơm. Nó gọi má nó tới đón nó về …
“Nó gọi má nó tới đón nó về …” Bà thương em, bà biết em nhớ nhà, nhớ má, nhưng em phải ở với bà để má lo cho các chị ổn định đã. Câu nói của bà chạm vào nỗi khát khao cháy bỏng vẫn luôn ấp ủ trong em ngày đó – má tới đón về.
Em kể, rồi chiều chiều em ra ngồi một mình ngoài hiên, nhìn lên đọt tre, nghe con cu gáy nó gọi. Em lén bà gọi “Má ơi má”, rồi âm thầm khóc, khóc miết …
2. Trưa thứ Hai, trời vẫn mưa. Ăn cơm xong tôi lên giường nghỉ trưa, chuẩn bị đi làm, không treo chim ra hiên như mọi ngày. Vợ tôi hỏi:
- Ủa, sao bữa nay anh không treo chim ra ngoài cho nó hót?
- Òh, mấy con Chào Mào thay lông hết rồi, mà mưa lạnh vầy tụi nó không chơi đâu.
- Mấy con cu đang gáy dưới kho kìa!
- Bữa nay anh không muốn nghe cu gáy. Mà em thích nghe con nào gáy thì em treo ra đi.
Vợ tôi xuống kho lấy con thổ ra treo ngoài hiên. Đây là lần đầu tiên tôi thấy vợ chủ động treo chim ra ngoài để nghe gáy. Con chim được treo ra, nó thúc vài hồi rồi chậm rãi gáy. Vợ tôi lên giường, nằm cạnh tôi, nghe con chim nó gáy gọi, rồi lại khóc …
Bà ngoại mất lâu rồi, bà vào Đà Lạt chơi với con, với cháu một thời gian. Sau đó bà về quê ở với cậu vài năm thì mất.
Má vợ tôi mới mất cách nay 20 ngày.
Vợ tôi đến ngồi cạnh tôi, nhìn con chim ngoài hiên, hỏi:
- Anh, con chim nó gáy giọng gì vậy anh?
- Ah, bữa nay sao lại quan tâm vụ này nữa! Con đó gáy giọng thổ, nó đang gáy gọi đó.
- Nó gọi …
Vợ tôi bỏ lửng câu nói, ngồi nhìn ra ngoài mưa, nghe một lúc rồi khóc …
Em thường kể với tôi, hồi xưa khi ba em mới mất, lúc đó em còn bé xíu, má gửi em về quê ở với bà ngoại. Quê ngoại ở Quế Sơn – Quảng Nam. Hồi đó em ở với ngoại suốt mùa hè. Em kể rằng em nhớ má, nhớ mấy chị ở Đà Lạt lắm, nhưng không dám khóc, không dám đòi về, khóc đòi về là ngoại la. Quê ngoại hồi đó nghèo lắm, nhà tranh vách đất thưa thớt. Con đường làng nhẵn nhụi, những bụi tre. Cu gáy nhiều lắm, chúng làm tổ tuốt trên đọt tre. Chiều chiều, chúng nằm trong tổ, thò đầu ra gáy.
Em kể rằng em hay theo ngoại ra ruộng chơi. Dáng ngoại gầy gò, khắc khổ. Ngoại đi ruộng hay gánh một đôi quang không đi, về cũng gánh đôi quang không về, em không hiểu tại sao lại vậy. Ngoại từ từ với đôi quang đi trước, em thì theo sau, la cà lụm cây lụm lá, nhìn ngó mấy bụi tre, nhìn mấy tổ chim cu …
Em kể, có lần em hỏi bà:
- Ngoại, con chim gì ở trên đó ngoại?
- Nó là con cu gáy.
- Sao nó kêu hoài vậy ngoại?
- Nó gáy gọi đó con.
- Ủa mà nó gọi ai vậy ngoại?
- Ngoại đâu biết đâu, chắc nó gọi chồng nó về ăn cơm. Nó gọi má nó tới đón nó về …
“Nó gọi má nó tới đón nó về …” Bà thương em, bà biết em nhớ nhà, nhớ má, nhưng em phải ở với bà để má lo cho các chị ổn định đã. Câu nói của bà chạm vào nỗi khát khao cháy bỏng vẫn luôn ấp ủ trong em ngày đó – má tới đón về.
Em kể, rồi chiều chiều em ra ngồi một mình ngoài hiên, nhìn lên đọt tre, nghe con cu gáy nó gọi. Em lén bà gọi “Má ơi má”, rồi âm thầm khóc, khóc miết …
2. Trưa thứ Hai, trời vẫn mưa. Ăn cơm xong tôi lên giường nghỉ trưa, chuẩn bị đi làm, không treo chim ra hiên như mọi ngày. Vợ tôi hỏi:
- Ủa, sao bữa nay anh không treo chim ra ngoài cho nó hót?
- Òh, mấy con Chào Mào thay lông hết rồi, mà mưa lạnh vầy tụi nó không chơi đâu.
- Mấy con cu đang gáy dưới kho kìa!
- Bữa nay anh không muốn nghe cu gáy. Mà em thích nghe con nào gáy thì em treo ra đi.
Vợ tôi xuống kho lấy con thổ ra treo ngoài hiên. Đây là lần đầu tiên tôi thấy vợ chủ động treo chim ra ngoài để nghe gáy. Con chim được treo ra, nó thúc vài hồi rồi chậm rãi gáy. Vợ tôi lên giường, nằm cạnh tôi, nghe con chim nó gáy gọi, rồi lại khóc …
Bà ngoại mất lâu rồi, bà vào Đà Lạt chơi với con, với cháu một thời gian. Sau đó bà về quê ở với cậu vài năm thì mất.
Má vợ tôi mới mất cách nay 20 ngày.
