Bài viết được đăng trên Phong Lan Việt Nam, giới thiệu các bạn chiêm ngưỡng giống cây này (tên Việt nam thường gọi là cây Phượng Vĩ vì màu đỏ giống hoa phượng ra hoa ngày hè). Xin đăng toàn bộ bài viết về cây lan này. Đồng thời, xin lỗi tác giả Bùi Xuân Đáng về tác quyền bài viết.
Trong dịp thăm viếng Đà lạt từ ngày 16 đến 19 tháng 3 năm 2009, chúng tôi nhận thấy một vài cây lan lạ chưa từng thấy công bố trên thế giới, xin nêu rõ các chi tiết như sau:
Được anh Nguyễn vũ Khôi, Giám đốc chương trình Wildlife at risk, một chương trình bảo vệ các giống thú hiếm quý giới thiệu. (sẽ có bài về chương tình này) Chiều ngày 18 tháng 3, khi thăm viếng anh Lê trọng Châu, một nhà chơi lan tài tử chuyên về các giống lan hoa nhỏ như Bulbophyllum, Ceratoslys, Chiloschita v.v... (sẽ có bài riêng). Chúng tôi hân hạnh được găp ông Nguyễn tuấn Trình, chủ nhân biệt thự Như Anh mời lại chơi. Biệt thự này là một khách sạn nhỏ nhưng rất sạch sẽ tại 33 Võ Trường Toản, Phường 8, thành phố Đà Lạt. Trong nhà, chủ nhân có trưng bầy khá nhiều cây lan hoa đẹp.
Trong số những cây lan đó, có một cây lan nhỏ hoa đã gần tàn. Lai gần mới rõ đó là một cây Renanthera hoa mầu rất lạ, hoa mới nở mầu vàng cam, trước khi tàn hoa mầu sẫm lại. Toàn thân cây cao khoảng 30 cm, có 18 lá dài 13-15 cm, ngang rộng 2 cm giống như lá cây Renanthera imchoostiana. Hoa chừng 20 chiếc, chiều cao khoảng 4 cm, chiều ngang rộng 3 cm.
Chủ nhân cho biết đã mua cây lan này của một thổ dân từ 2 năm qua với giá khoảng 20.000 $VN. Cây được trồng chung trên một khúc gỗ gồm 3 cây ghép lại. Những cây kia nở hoa mầu đỏ, riêng cây này năm nào cũng nở hoa mầu cam.
<TABLE border=0 width="100%" align=center><TBODY><TR vAlign=bottom align=middle><TD>
</TD><TD>
</TD></TR><TR vAlign=bottom align=middle><TD>
</TD><TD>
</TD></TR></TBODY></TABLE>
Trong số những cây Renanthera đã được tìm thấy tại Việt Nam, có 5 cây như sau:
<TABLE border=0 width="100%" align=center><TBODY><TR vAlign=bottom align=middle><TD>
Renanthera annamensis (Rolfe)</TD><TD>
Renanthera citrina (Averyanov)</TD>
</TR><TR vAlign=bottom align=middle><TD>
Renanthera coccinea (Loureiro)</TD><TD>
Renanthera imschoostiana (Rolfe)</TD></TR><TR vAlign=bottom align=middle><TD>
Renanthera vietnamensis (Averyanov)</TD><TD>
Renanthera imschootiana</TD></TR></TBODY></TABLE>
Căn cứ vào hình dáng, mầu sắc của hoa và cây lá những cây lan kể trên, chúng ta thấy cây lan mầu cam có vẻ gần giống như cây Renanthera imschootiana cùng mọc ở Lâm đồng. Tuy nhiên hoa Renanthera imschootiana to tới 6 cm, còn hoa cây lan này chỉ có 4x3 cm mà thôi. Theo anh Ngọc lý Hiển, một người trồng lan tài tử, cây lan này có khá nhiều tại Đà lạt.
Tối hôm đó, tôi gọi điện thoại báo tin cho tiến sĩ Phan kế Lộc, Thạc sĩ Nông văn Duy và Nguyễn vũ Khôi biết. Sau đó Nông văn Duy có đến tận nơi để lấy mẫu và thu thập chi tiết. Lê trọng Châu cũng có lấy mẫu ướp cồn và chi tiết gửi cho Tiến sĩ Nguyễn thiện Tịch để nghiên cứu.
Không phải là khoa học gia mà chỉ là người yêu mến hoa lan, cho nên chúng tôi không dám quyết đoán và chỉ nghĩ rằng nếu đây không phải là một giống lan mới (new species) cũng một biệt dạng (variety) của cây lan Renanthera imschootiana.
Chúng ta hãy chờ đón kết quả của các khoa học gia kể trên.
<TABLE border=0 width="100%" align=center><TBODY><TR vAlign=bottom align=middle><TD>
</TD><TD>
</TD></TR></TBODY></TABLE>
Trên đường từ Đà Lạt về Saigon, khi dừng xe tại quán cà phê và trà ở Di Linh, chúng tôi vô cùng ngạc nhiên trước một chậu Hạc Đính khổng lồ. Chiếc chậu cao chừng 50 cm, nhưng chiều cao của toàn thể cây lan cũng như dò hoa cao tới 2 m. Ngoài ra cây lan này, một dò hoa mang tới 20-25 hoa mầu vàng sẫm, ngang rộng chừng 10-12 cm, đầu cánh nhọn, hoa mở rộng và không úp mặt xuống như những cây Phaius flavus thông thường chỉ có chừng 10 hoa. Theo anh Lê việt Hào, một người sưu tầm lan trẻ tuổi từ Bắc xuống Nam, cây lan này mọc rất nhiều ở vùng Mộc Châu, Sơn La.
Kể về mầu sắc, cây này giống như cây Phaius flavus nhưng nếu so sánh về hình dáng, kích thước, môi lưỡi của hoa, dò hoa và thân cây, có thể đây cũng là một giống lan mới hay một biến dạng của cây Phaius tankervillae.
<TABLE border=0 width="100%" align=center><TBODY><TR vAlign=bottom align=middle><TD>
Phaius flavus</TD><TD>
Phaius tankervillae</TD></TR></TBODY></TABLE>
Cũng trong chuyến đi này, chúng tôi đã nhận đuợc khoảng 10.000 hình ảnh hoa lan của các bạn yêu lan gửi tặng, hy vọng rằng trong đó sẽ có thêm những cây lan mới của xứ sở.
Mong rằng các khoa học gia của chúng ta hãy lưu tâm và thường xuyên tiếp xúc với các nhà sưu tầm tài tử để tìm ra những cây lan mới và tường trình cho thế giới, thay vì để những người ngoại quốc đem cây lan Việt nam ra công bố với cái tên lạ hoắc.
Trong dịp thăm viếng Đà lạt từ ngày 16 đến 19 tháng 3 năm 2009, chúng tôi nhận thấy một vài cây lan lạ chưa từng thấy công bố trên thế giới, xin nêu rõ các chi tiết như sau:
Được anh Nguyễn vũ Khôi, Giám đốc chương trình Wildlife at risk, một chương trình bảo vệ các giống thú hiếm quý giới thiệu. (sẽ có bài về chương tình này) Chiều ngày 18 tháng 3, khi thăm viếng anh Lê trọng Châu, một nhà chơi lan tài tử chuyên về các giống lan hoa nhỏ như Bulbophyllum, Ceratoslys, Chiloschita v.v... (sẽ có bài riêng). Chúng tôi hân hạnh được găp ông Nguyễn tuấn Trình, chủ nhân biệt thự Như Anh mời lại chơi. Biệt thự này là một khách sạn nhỏ nhưng rất sạch sẽ tại 33 Võ Trường Toản, Phường 8, thành phố Đà Lạt. Trong nhà, chủ nhân có trưng bầy khá nhiều cây lan hoa đẹp.
Trong số những cây lan đó, có một cây lan nhỏ hoa đã gần tàn. Lai gần mới rõ đó là một cây Renanthera hoa mầu rất lạ, hoa mới nở mầu vàng cam, trước khi tàn hoa mầu sẫm lại. Toàn thân cây cao khoảng 30 cm, có 18 lá dài 13-15 cm, ngang rộng 2 cm giống như lá cây Renanthera imchoostiana. Hoa chừng 20 chiếc, chiều cao khoảng 4 cm, chiều ngang rộng 3 cm.
Chủ nhân cho biết đã mua cây lan này của một thổ dân từ 2 năm qua với giá khoảng 20.000 $VN. Cây được trồng chung trên một khúc gỗ gồm 3 cây ghép lại. Những cây kia nở hoa mầu đỏ, riêng cây này năm nào cũng nở hoa mầu cam.
<TABLE border=0 width="100%" align=center><TBODY><TR vAlign=bottom align=middle><TD>
Trong số những cây Renanthera đã được tìm thấy tại Việt Nam, có 5 cây như sau:
<TABLE border=0 width="100%" align=center><TBODY><TR vAlign=bottom align=middle><TD>
Renanthera annamensis (Rolfe)</TD><TD>
Renanthera citrina (Averyanov)</TD>
</TR><TR vAlign=bottom align=middle><TD>
Renanthera coccinea (Loureiro)</TD><TD>
Renanthera imschoostiana (Rolfe)</TD></TR><TR vAlign=bottom align=middle><TD>
Renanthera vietnamensis (Averyanov)</TD><TD>
Renanthera imschootiana</TD></TR></TBODY></TABLE>
Căn cứ vào hình dáng, mầu sắc của hoa và cây lá những cây lan kể trên, chúng ta thấy cây lan mầu cam có vẻ gần giống như cây Renanthera imschootiana cùng mọc ở Lâm đồng. Tuy nhiên hoa Renanthera imschootiana to tới 6 cm, còn hoa cây lan này chỉ có 4x3 cm mà thôi. Theo anh Ngọc lý Hiển, một người trồng lan tài tử, cây lan này có khá nhiều tại Đà lạt.
Tối hôm đó, tôi gọi điện thoại báo tin cho tiến sĩ Phan kế Lộc, Thạc sĩ Nông văn Duy và Nguyễn vũ Khôi biết. Sau đó Nông văn Duy có đến tận nơi để lấy mẫu và thu thập chi tiết. Lê trọng Châu cũng có lấy mẫu ướp cồn và chi tiết gửi cho Tiến sĩ Nguyễn thiện Tịch để nghiên cứu.
Không phải là khoa học gia mà chỉ là người yêu mến hoa lan, cho nên chúng tôi không dám quyết đoán và chỉ nghĩ rằng nếu đây không phải là một giống lan mới (new species) cũng một biệt dạng (variety) của cây lan Renanthera imschootiana.
Chúng ta hãy chờ đón kết quả của các khoa học gia kể trên.
<TABLE border=0 width="100%" align=center><TBODY><TR vAlign=bottom align=middle><TD>
Trên đường từ Đà Lạt về Saigon, khi dừng xe tại quán cà phê và trà ở Di Linh, chúng tôi vô cùng ngạc nhiên trước một chậu Hạc Đính khổng lồ. Chiếc chậu cao chừng 50 cm, nhưng chiều cao của toàn thể cây lan cũng như dò hoa cao tới 2 m. Ngoài ra cây lan này, một dò hoa mang tới 20-25 hoa mầu vàng sẫm, ngang rộng chừng 10-12 cm, đầu cánh nhọn, hoa mở rộng và không úp mặt xuống như những cây Phaius flavus thông thường chỉ có chừng 10 hoa. Theo anh Lê việt Hào, một người sưu tầm lan trẻ tuổi từ Bắc xuống Nam, cây lan này mọc rất nhiều ở vùng Mộc Châu, Sơn La.
Kể về mầu sắc, cây này giống như cây Phaius flavus nhưng nếu so sánh về hình dáng, kích thước, môi lưỡi của hoa, dò hoa và thân cây, có thể đây cũng là một giống lan mới hay một biến dạng của cây Phaius tankervillae.
<TABLE border=0 width="100%" align=center><TBODY><TR vAlign=bottom align=middle><TD>
Phaius flavus</TD><TD>
Phaius tankervillae</TD></TR></TBODY></TABLE>
Cũng trong chuyến đi này, chúng tôi đã nhận đuợc khoảng 10.000 hình ảnh hoa lan của các bạn yêu lan gửi tặng, hy vọng rằng trong đó sẽ có thêm những cây lan mới của xứ sở.
Mong rằng các khoa học gia của chúng ta hãy lưu tâm và thường xuyên tiếp xúc với các nhà sưu tầm tài tử để tìm ra những cây lan mới và tường trình cho thế giới, thay vì để những người ngoại quốc đem cây lan Việt nam ra công bố với cái tên lạ hoắc.
