nuôi con chim rừng trong lồng chỉ để cho nó sống thì dễ, có thể ai cũng làm được. Nhưng, nếu nuôi cho chim dạn người để hót vang nhà vang cửa là việc đòi hỏi rất nhiều công phu và tốn kém mà người nuôi chim phải bỏ ra đó, chúng tôi sẽ trình bày kỹ trong mục này.
Người nuôi chim hót phải có tính đam mê, đam mê càng nhiều càng tốt. Có đam mê mới không tiếc tiền bỏ ra mua chim, mua lồng và thức ăn cho chim. Có đam mê mới chịu khó thức khuya dậy sớm chăm sóc cho chim, vui buồn với chim, nhiều khi quên cả thời gian, không màng sự mệt nhọc.
Người mới vào nghề, đôi khi phải dốc hết túi tiền ra mua năm bảy con chim, nhưng sau cùng mới được một đôi con hót nghe vừa ý. Trong khi đó, người có kinh nghiệm, chọn một con ra một con, nhưng con chim quí đó đâu phải ít tiền ? Chim hót hay, ai dại gì bán rẻ ? Đó chưa nói đến sự tốn kém cho thức ăn, nào đậu phộng, nào hột gà, rồi sâu qui, cào cào… thứ gì cũng đắt, hơn nữa nhiều khi phải cất công đi tìm một vài giờ mới mua về cung phụng cho con chim cưng được!
Đấy, kể ra những việc vặt đó thôi, nếu không phải là người có máu mê, có duyên nợ sâu nặng với chim thì chắc không ai có thể chịu cực nổi!
Chăm sóc cho chim là nói đến nhiều công việc phải làm, nhưng không phải vài ba việc thôi đâu :
-Sắm lồng : Mỗi con chim hót đều được nhốt riêng ra một cái lồng. Lồng cũng có nhiều hạng tiền, nhưng điều này tùy ở số tiền nặng nhẹ của người chơi : ai giàu sang tiền bạc dư giả thì sắm lồng Hồng Kông chạm trổ cẩn ngà, giá đến vài ba triệu trở lên, còn người ít tiền thì mua lồng chợ, tuy xấu một chút nhưng giá rẻ chỉ ba bốn chục ngàn đồng ! Sự thực thì quí ở con chim chứ đâu quí ở cái lồng! Lồng bạc triệu mà nhốt con chim chẳng ra gì, còn thua cái lồng tre mà nhốt con chim quí!
Mỗi con chim phải được nhốt trong một cái lồng thích hợp, tương xứng với vóc dáng mới dễ coi. Lồng lớn quá, có lợi là chim nuôi mạnh khỏe, được bay nhảy tự do, nhưng lại biếng hót. Còn dùng loại lồng chật quá, chim nuôi sẽ bị tù túng, dễ suy. Vì vậy, ta phải chọn cỡ lồng sao cho thích hợp với chim nuôi. Chẳng hạn:
- Nuôi Họa Mi nên dùng loại lồng 56 nan (đó là nuôi hót, còn nuôi đá thì phải dùng lồng tổng lực).
- Nuôi Chích Chòe Than dùng lồng 48 đến 52 nan.
- Nuôi Khướu nên dùng loại lồng lớn 64 hoặc 68 nan.
- Nuôi Chích Chòe Lửa, chim đuôi ngắn thì dùng lồng 64 đến 68 nan. Còn nếu chim có đuôi dài thì phải dùng lồng 72 đến 82 nan để đuôi khỏi tưa hoặc gãy.
- Chim Vành Khuyên, Than Đất đã có cỡ lồng riêng dành cho chúng.
Mỗi lồng chim nên sắm một áo lồng trùm kín bên ngoài. Áo lồng chỉ mở ra ban ngày và phủ kín suốt đêm. Vì ban đêm thời tiết thường trở lạnh, nhiều khi lại có gió độc thổi qua, nên nhờ vào áo lồng mà chim tránh được những luồng chướng khí phải chết thình lình. Những loại bướm đêm, kể cả thằn lằn chuột bọ cũng thường làm cho chim hoảng sợ, vì vậy có chiếc áo lồng che chắn cho chim trong đêm tối là việc cần thiết, ta không nên lơ là. Vào những ngày trời bão hoặc thời tiết nóng lạnh bất thường, ta cũng nên che phủ kín áo lồng cho chim.
Lồng chim nên được treo nơi yên tĩnh, tránh nắng chiều gay gắt chiếu vào, tránh nơi có kiến hoặc chuột mèo đến quấy phá, hoặc sát hại chim.
Lồng chim lúc nào cũng phải giữ sạch sẽ. Vài ngày một lần, ta nên dùng bàn chải mềm hoặc cọ sơn chà tróc những chỗ vướng bẩn, vừa làm đẹp lồng, vừa tránh ruồi muỗi bu đến làm hại sức khỏe của chim. Dưới đáy lồng là tấm bố lồng, mỗi ngày ta nên thay đổi, giặt giũ rồi phơi nắng để sát trùng…
Tắm chim: Giống chim hót nào cũng thích tắm. Ngay chim bổi ở rừng mới bắt về, nhát người là thế, nhưng nếu cho tắm là chúng sà vào chén nước tắm ngay. Mỗi ngày hoặc vài ngày ta nên siêng năng cho chim tắm một lần vào lúc có nắng ấm. Chim được tắm thường xuyên thì mau dạn, sung sức, do trong mình được mát mẻ, mọi thứ ký sinh trùng như rận mạt sống trong lông, trên da của chim sẽ được tẩy sạch…
Mỗi lần tắm, ta nên sang chim qua một lồng tắm. Loại lồng này có kích thước phải vừa phải, dùng chung cho nhiều giống chim, giá cũng rẻ lại bền. Trong khi chim tắm táp ta tranh thủ làm vệ sinh lồng nuôi cho thật sạch sẽ, để khi tắm chim xong (độ 15 phút) là có thể sang chim trở lại lồng. Chim ở lồng nào quen lồng đó, không nên nay nhốt lồng này, mai lại sang qua lồng nọ khiến chim sợ hãi mà nhát thêm. Chừng vào con chim cảm thấy được “an cư” chúng mới chịu hót và siêng hót được.
Ngoài việc tắm nước ra, mỗi ngày còn phải cho chim tắm nắng. Tắm nắng có nghĩa là treo lồng chim hót ra chỗ có ánh nắng ban mai, mỗi ngày độ nửa giờ để chim hấp thụ Vitamin D, có nhiều trong tia tử ngoại mặt trời, nhờ đó bộ xương chim mới cứng cáp, tinh thần chim hưng phấn, và làm ung trứng rận mạt trong lớp lông vũ…Chim không được tắm nắng mỗi ngày sẽ còi cọc, suy yếu, biếng hót.
Tắm nắng chỉ nên tắm vào buổi sáng, trước mười giờ mới tốt.
Người nuôi chim hót phải có tính đam mê, đam mê càng nhiều càng tốt. Có đam mê mới không tiếc tiền bỏ ra mua chim, mua lồng và thức ăn cho chim. Có đam mê mới chịu khó thức khuya dậy sớm chăm sóc cho chim, vui buồn với chim, nhiều khi quên cả thời gian, không màng sự mệt nhọc.
Người mới vào nghề, đôi khi phải dốc hết túi tiền ra mua năm bảy con chim, nhưng sau cùng mới được một đôi con hót nghe vừa ý. Trong khi đó, người có kinh nghiệm, chọn một con ra một con, nhưng con chim quí đó đâu phải ít tiền ? Chim hót hay, ai dại gì bán rẻ ? Đó chưa nói đến sự tốn kém cho thức ăn, nào đậu phộng, nào hột gà, rồi sâu qui, cào cào… thứ gì cũng đắt, hơn nữa nhiều khi phải cất công đi tìm một vài giờ mới mua về cung phụng cho con chim cưng được!
Đấy, kể ra những việc vặt đó thôi, nếu không phải là người có máu mê, có duyên nợ sâu nặng với chim thì chắc không ai có thể chịu cực nổi!
Chăm sóc cho chim là nói đến nhiều công việc phải làm, nhưng không phải vài ba việc thôi đâu :
-Sắm lồng : Mỗi con chim hót đều được nhốt riêng ra một cái lồng. Lồng cũng có nhiều hạng tiền, nhưng điều này tùy ở số tiền nặng nhẹ của người chơi : ai giàu sang tiền bạc dư giả thì sắm lồng Hồng Kông chạm trổ cẩn ngà, giá đến vài ba triệu trở lên, còn người ít tiền thì mua lồng chợ, tuy xấu một chút nhưng giá rẻ chỉ ba bốn chục ngàn đồng ! Sự thực thì quí ở con chim chứ đâu quí ở cái lồng! Lồng bạc triệu mà nhốt con chim chẳng ra gì, còn thua cái lồng tre mà nhốt con chim quí!
Mỗi con chim phải được nhốt trong một cái lồng thích hợp, tương xứng với vóc dáng mới dễ coi. Lồng lớn quá, có lợi là chim nuôi mạnh khỏe, được bay nhảy tự do, nhưng lại biếng hót. Còn dùng loại lồng chật quá, chim nuôi sẽ bị tù túng, dễ suy. Vì vậy, ta phải chọn cỡ lồng sao cho thích hợp với chim nuôi. Chẳng hạn:
- Nuôi Họa Mi nên dùng loại lồng 56 nan (đó là nuôi hót, còn nuôi đá thì phải dùng lồng tổng lực).
- Nuôi Chích Chòe Than dùng lồng 48 đến 52 nan.
- Nuôi Khướu nên dùng loại lồng lớn 64 hoặc 68 nan.
- Nuôi Chích Chòe Lửa, chim đuôi ngắn thì dùng lồng 64 đến 68 nan. Còn nếu chim có đuôi dài thì phải dùng lồng 72 đến 82 nan để đuôi khỏi tưa hoặc gãy.
- Chim Vành Khuyên, Than Đất đã có cỡ lồng riêng dành cho chúng.
Mỗi lồng chim nên sắm một áo lồng trùm kín bên ngoài. Áo lồng chỉ mở ra ban ngày và phủ kín suốt đêm. Vì ban đêm thời tiết thường trở lạnh, nhiều khi lại có gió độc thổi qua, nên nhờ vào áo lồng mà chim tránh được những luồng chướng khí phải chết thình lình. Những loại bướm đêm, kể cả thằn lằn chuột bọ cũng thường làm cho chim hoảng sợ, vì vậy có chiếc áo lồng che chắn cho chim trong đêm tối là việc cần thiết, ta không nên lơ là. Vào những ngày trời bão hoặc thời tiết nóng lạnh bất thường, ta cũng nên che phủ kín áo lồng cho chim.
Lồng chim nên được treo nơi yên tĩnh, tránh nắng chiều gay gắt chiếu vào, tránh nơi có kiến hoặc chuột mèo đến quấy phá, hoặc sát hại chim.
Lồng chim lúc nào cũng phải giữ sạch sẽ. Vài ngày một lần, ta nên dùng bàn chải mềm hoặc cọ sơn chà tróc những chỗ vướng bẩn, vừa làm đẹp lồng, vừa tránh ruồi muỗi bu đến làm hại sức khỏe của chim. Dưới đáy lồng là tấm bố lồng, mỗi ngày ta nên thay đổi, giặt giũ rồi phơi nắng để sát trùng…
Tắm chim: Giống chim hót nào cũng thích tắm. Ngay chim bổi ở rừng mới bắt về, nhát người là thế, nhưng nếu cho tắm là chúng sà vào chén nước tắm ngay. Mỗi ngày hoặc vài ngày ta nên siêng năng cho chim tắm một lần vào lúc có nắng ấm. Chim được tắm thường xuyên thì mau dạn, sung sức, do trong mình được mát mẻ, mọi thứ ký sinh trùng như rận mạt sống trong lông, trên da của chim sẽ được tẩy sạch…
Mỗi lần tắm, ta nên sang chim qua một lồng tắm. Loại lồng này có kích thước phải vừa phải, dùng chung cho nhiều giống chim, giá cũng rẻ lại bền. Trong khi chim tắm táp ta tranh thủ làm vệ sinh lồng nuôi cho thật sạch sẽ, để khi tắm chim xong (độ 15 phút) là có thể sang chim trở lại lồng. Chim ở lồng nào quen lồng đó, không nên nay nhốt lồng này, mai lại sang qua lồng nọ khiến chim sợ hãi mà nhát thêm. Chừng vào con chim cảm thấy được “an cư” chúng mới chịu hót và siêng hót được.
Ngoài việc tắm nước ra, mỗi ngày còn phải cho chim tắm nắng. Tắm nắng có nghĩa là treo lồng chim hót ra chỗ có ánh nắng ban mai, mỗi ngày độ nửa giờ để chim hấp thụ Vitamin D, có nhiều trong tia tử ngoại mặt trời, nhờ đó bộ xương chim mới cứng cáp, tinh thần chim hưng phấn, và làm ung trứng rận mạt trong lớp lông vũ…Chim không được tắm nắng mỗi ngày sẽ còi cọc, suy yếu, biếng hót.
Tắm nắng chỉ nên tắm vào buổi sáng, trước mười giờ mới tốt.
Sưu tầm từ sách
Thảo luận nghề chơi chim Chích Chòe Lửa